اکرم هدایتی دزفولی - عضو هیات علمی پژوهشگاه هواشناسی
محمود رئوفی فرد - کارشناس هواشناسی استان قم

از آن جا که سرما ویخبندان یکی از مهم ترین بلایای جوی و اقلیمی خسارت بار در کشور ما محسوب می شود، بررسی علل و عوامل هواشناختی و پیش بینی به موقع آن می تواند کمک شایانی در جهت کاهش خسارات ناشی از سرما و یخبندان دانست. پتانسیل رخداد سرما در مناطق مختلف کشور متفاوت است و شدت خسارت های ناشی ازآن بسته به نوع محصول و مو قعیت جغرافیایی منطقه متغیر می باشد. در این مطالعه بررسی آماری رخداد سرما و یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره در 3 ایستگاه قم، سلفچکان و کهک در استان قم به منظور تعیین طول دوره یخبندان و فراوانی روزهای یخبندان انجام گرفت. نتایج نشان داد تغییرات طول دوره و فراوانی یخبندان در سالهای اخیر روند کاهشی داشته است. بطوریکه در ایستگاه قم بیشترین فراوانی روزهای یخبندان مربوط به سال هایی بود که بین 50 تا 70 روز یخبندان دارا بودند، این مقدار 17 سال می باشد در حالیکه کمترین فراوانی برای سال هایی بود که بین 90 تا 100 روز یخبندان تجربه کرده اند که فقط 1 سال بوده است، این آمار برای ایستگاه سلفچکان بیشترین فراوانی برای سال هایی بود با روزهای کمتر از 50 روز که 9 سال بوده و برای ایستگاه کهک 7 سال بوده است . همچنین روند تغییرات تاریخ شروع یخبندان های دیررس بهاره به سمت ماه های گرم (فروردین) و یخبندان های زودرس پاییزه به سمت ماه های سرد سال (آبان و آذر ) جابجایی دارد. شواهد حاکی از آن است که تعداد و فراوانی سال های یخبندان به دلیل پدیده تغییر اقلیم و نیز گرمایش جهانی رو به کاهش است.

استان قم ، سرما و یخبندان ، زودرس پاییزه ، دیررس بهاره