حسن ابراهیمی کولایی - Researcher, Sugar Beet Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran
حامد منصوری - Sugar Beet Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran
محسن آقایی زاده - Sugar Beet Seed Institute, AREEO, Karaj, Iran
رحیم محمدیان - Sugar Beet Seed Institute, AREEO, Karaj, Iran
جمشید سلطانی - Sugar Beet Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran
کیوان فتوحی - Sugar Beet Research Department, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia, Iran
مستانه شریفی - Sugar Beet Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Shiraz, Iran

پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه چغندر قند یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مزارع چغندرکاری کشور محسوب می‌شود. استفاده از ارقام مقاوم باعث افزایش کارایی کنترل بیماری پوسیدگی ریشه چغندرقند و کاهش هزینه‌های تولید، به ویژه کاهش مصرف قارچ‌کش­ها می‌شود. استفاده از ارقام مقاوم بهترین راهکار برای کنترل این بیماری معرفی شده است. با این هدف و به منظور تعیین پتانسیل عملکرد هیبریدهای جدید چغندرقند مقاوم به ریزوکتونیا، 92 هیبرید همراه با شاهدهای مقاوم و حساس داخلی و خارجی در دو آزمایش 49 رقمی در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه اکباتان همدان مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش و میانگین اثر گرده افشان‌ها و سینگل کراس‌ها، 20 هیبرید برتر انتخاب و در پنج منطقه کرج، همدان، قزوین، تربت­جام و شیراز در سال 1396مورد ارزیابی عملکرد قرار گرفتند. هیبریدهای انتخابی از لحاظ مقاومت به بیماری ریزوکتونیا در شرایط میکروپلات در همدان نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در هر دو سال در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تکرار اجرا شد. نتایج ارزیابی مقاومت به بیماری نشان داد که پنج هیبرید (با شماره­های 9، 13، 16، 4 و 18) نسبت به بیماری ریزوکتونیا مقاوم­تر از رقم اکباتان بودند و در خوشه اول قرار گرفتند. نتایج ارزیابی عملکرد در مناطق مختلف نیز نشان داد که هیبریدهای جدید از پتانسیل عملکرد قابل قبولی برخوردار بوده و اکثر آنها تفاوت معنی‌داری با رقم مقاوم داخلی اکباتان نداشتند. با توجه به نتایج ارزیابی مقاومت و پتانسیل عملکرد در مناطق مورد ارزیابی، سه هیبرید (SC(P.395*P.90)*P.165) 4، (SC(P.395*P.90)*P.121) 9 و (SC(P.395*P.23)*P.165) 16 که هم مقاومت و هم پتانسیل عملکرد بالاتری نسبت به رقم اکباتان داشتند، به عنوان هیبریدهای امید بخش مقاوم به ریزوکتونیا برای ورود به آزمایش‌های تعیین ارزش زراعی ارقام (VCU) شناسایی شدند.

Rhizoctonia, Root rot disease, Root yield, Sugar beet and Sugar yield., بیماری پوسیدگی ریشه, چغندر قند, ریزوکتونیا, عملکرد ریشه و قند