حیدر عیوضی

کانون این مقاله بر سیر تحول یک تصویرسازی در زبان‌های سامی از سادگی به‌سوی مبالغه متمرکز است. بر اساس کتیبه‌ای متعلق به سدۀ نهم قبل از میلاد اقوام سامی باستان در نخستین تجربۀ ذهنی تعبیر «خورده‌شدن توسط دیگری» را استعاره از «نهایت ذلت و درماندگی» به‌کاربرده‌اند. این صنعت زبانی در بخش نوئیم تورات نیز دیده می‌شود. سپس در متون اکدی ـ آرامی عبارت «خوردن دیگری» استعاره از «تهمت زدن/ بدگویی‌کردن» استفاده شده است. در عربی با پیمودن یک گام به جلو «خوردن گوشت آدمی» استعاره از «غیبت‌کردن» می‌شود. در نهایت، قرآن ناهنجار اخلاقی مذکور را در یک تصویرسازی به «خوردن گوشت برادر مرده» تشبیه می‌کند. با توجه به استفاده ریشۀ ʾkl در این درون‌مایۀ مشترک، برای ترسیم بهتر این سیر تکامل، در بخش نخست، دو موضوع ریشه‌شناسی در زبان‌های آفروآسیایی، کاربردهای معنایی «أکل» در قرآن و אכל / ʾkl در تورات عبری مطرح شده است.  

زبان‌های سامی, ریشه‌شناسی, تصویرسازی, تکامل زبان, استعاره, تشبیه در قرآن