علی فرودی خور - دانشجوی دکترای عمران(سازه های هیدرولیکی) دانشگاه تبریز
مجتبی صانعی - دانشیار گروه مهندسی رودخانه و سواحل، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی
مهدی اژدری مقدم - دانشیار دانشکده عمران دانشگاه سیستان و بلوچستان

دراین تحقیق به کمک سامانه استنتاج فازی- عصبی تطبیقی و همچنین روش ماشین بردار پشتیبان مدل­هایی بدون بعد برای برآورد ضریب دبی در سرریزهای لبه تیز قوس محور ارایه شده است. برای واسنجی و صحت­سنجی (آزمون) رابطه پیشنهادی، داده­های آزمایشگاهی کومار-همکاران  (Kumar et al., ۲۰۱۲)استفاده گردید و برآورد ضریب دبی از روش­های ANFIS و SVM با مدل تجربی آن­ها و همچنین مدل­سازی برنامه­ریزی ژنتیک ظهیری مقایسه شد. نتایج محاسباتی نشان داد که مدل­های پیشنهادی از دقت بسیار مناسبی برخوردار می­باشند. همچنین نتایج برتر مدل­های مذکور متناسب با بار آبی بالادست، ارتفاع سررریز و زاویه انحنای قوس محوری، حاکی از برقراری ارتباط مستقیم میزان ضریب دبی این نوع سرریز با مشخصات جریان است و این در حالی است که در تحقیق حاضر در مدل­سازی باANFIS  الگوی ورودی با روش آموزش هیبریدی و تابع عضویت گوسین دو نقطه­ای با دارا بودن بیش­ترین ضریب تعیین ۹۹۳/۰  DC= نتایج دقیق­تری را نسبت به روش SVM با الگوی ورودی تابع گوسی (RBF) و مقادیر γ، c و ε به­ترتیب برابر ۳، ۱۰ و ۱/۰ با داشتن ۹۸/۰  DC= ارایه می­دهد.

زاویه قوس, سرریز لبه تیز, ضریب دبی, هوش مصنوعی