بهاره اسکندری - دانشجوی دکتری علوم علفهای هرز دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان
گودرز احمدوند - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان
محمد علی ابوطالبیان - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان

به منظور بررسی عوامل محیطی بر مراحل جوانه­ زنی علف­ هرز تاتوره تماشایی چهار آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملا تصادفی با ۶ تکرار در سال ۱۳۹۶ انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف شوری و خشکی در ۶ سطح (صفر، ۰.۲-، ۰.۴-، ۰.۶-، ۰.۸- و ۱- مگاپاسکال) و اثر اسیدیته با استفاده از محلول­های بافر با اسیدیته تنظیم شده ۴ تا ۹ موردبررسی قرار گرفتند. برای مطالعه عمق کاشت بذر روی سبز شدن بذور هر گیاه در اعماق صفر، ۲، ۴، ۶، ۸ و ۱۰ سانتیمتری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش شوری و خشکی به صورت معنی­داری از درصد جوانه­زنی در سطح احتمال (p <۰.۰۵) کاسته شد. در برازش مدل سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف تنش با درصد جوانه­ زنی، پارامتر X۵۰ مدل نشان داد که تنش شوری و خشکی به ترتیب در پتانسیل­های ۰.۳۹- و ۰.۲۷- مگاپاسکال منجر به کاهش ۵۰ درصدی حداکثر جوانه­ زنی شدند که نشان دهنده تاثیر بیشتر تنش خشکی بر تاتوره می­باشد. اسیدیته مطلوب برای جوانه­زنی تاتوره ۶ بود و با افزایش pH از درصد جوانه ­زنی کاسته شد. بیشترین درصد سبز شدن بذور تاتوره در سطح خاک ۷۳.۳۳ درصد بودند و با افزایش عمق خاک درصد سبز شدن گیاهچه کاهش یافت. تنها ۵ درصد از بذور قادر به سبز شدن از عمق ۸ سانتی­متر سبز شدند. با توجه به اینکه گیاه تاتوره به برخی از عوامل محیطی مورد مطالعه مقاوم هست می­تواند به عنوان یک علف هرز جدی در آینده در مزارع و باغات حضور داشته باشد. باشناخت اکولوژی و بیولوژی بذر تاتوره می­توان راهکارهای جدیدی با توجه به پیش­بینی الگوی جوانه ­زنی و سبز شدن این علف­ هرز در جهت توسعه مدیریت تلفیقی ارائه داد.

بیولوژی, پلی اتیلن گلایکول, جوانه زنی, گیاهچه, علف هرز