حمایت عسگری لجایر - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تبریز.
نصرت اله نجفی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تبریز
ابراهیم مقیسه - استادیار پژوهشکده کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای.

خاک به عنوان جزئی از بیوسفر نقش مهمی در تولید غذا و پایداری محیط زیست دارد. آلودگی محیط زیست و خاک به فلزات سنگین یکی از مشکلات بزرگی است که کشورهای در حال توسعه و صنعتی با آن رو به رو هستند. آلودگی خاک ها با فلزات سنگین اغلب ناشی از فعالیت های انسان مانند توسعه صنعت، گسترش شهرنشینی، مصرف لجن فاضلاب، کمپوست ها و کودهای شیمیایی در کشاورزی و غیره می باشد. برای حذف فلزات سنگین از خاک های آلوده چندین روش شامل روش های فیزیکی، شیمیایی و زیستی وجود دارد. گیاه پالایی یکی از روش های مورد استفاده در حذف آلاینده ها می باشد که ضمن سادگی، ارزان قیمت و موثر بودن باعث تخریب محیط زیست نمی شود. گیاه جذبی یکی از بخش های گیاه پالایی است که با انباشت فلزات سنگین در اندام های هوایی گیاهان بیش انباشتگر، حذف این عناصر از خاک های آلوده را امکان پذیر می کند. در سال های اخیر به دلیل رشد کند و تولید زیست تودهاندک گیاهان بیش انباشتگر، مصرف برخی گیاهان زراعی، چوبی، دارویی و معطر دارای زیست توده بالا به عنوان یک جایگزین مناسب به جای بیش انباشتگر ها برای استخراج فلزات سنگین از خاک های آلوده پیشنهاد شده است. گیاهان دارویی مورد استفاده برای گیاه جذبی ممکن است بیش انباشتگر های گیاهی نباشند و در مقایسه با دیگر گیاهان زراعی و چوبی پتانسیل گیاه جذبی بالایی نداشته باشند ولی به دلیل تولید محصول نهایی (متابولیت های ثانویه) عاری از فلزات سنگین و اقتصادی بودن متابولیت های ثانویه آن ها، می توانند به عنوان گیاهان مناسب برای گیاه پالایی خاک های آلوده به فلزات سنگین مورد استفاده قرار گیرند. مقاله حاضر به بررسی امکان کشت گیاهان دارویی بابونه، ریحان، شاهدانه، نعناع، گل راعی، خرفه، مریم گلی و اسطوخودوس در خاک های آلوده به فلزات سنگین و پتانسیل گیاه پالایی آنها می پردازد. 

گیاهان دارویی, گیاه پالایی, گیاه جذبی, فلزات سنگین