عطیه کاوه - دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری،‎ ‎دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران‎ ‎
رمضان حسن زاده - استاد‎ ‎گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری،‎ ‎دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
بهرام میرزاییان - استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان تحولی شنیداری با رویکرد پردازش اطلاعات شناختی بر بهبود کودکان اختلال ویژه­ی نارساخوانی شناختی بود.روش بررسی:این پژوهش، نیمه ­آزمایشی با طرح پیش ­آزمون ­– پس ­آزمون با گروه کنترل بود. برای انتخاب جامعه ­ی آماری از ۱۴۰ دانش­آموز ۷ تا ۹ ساله مبتلا به اختلال یادگیری ویژه­ ا­­ی که به مرکز یگانه ­ی شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ مراجعه کرده بودند، استفاده شد. سپس با روش نمونه گیری در دسترس، ۶۰ نفر مبتلا به نارساخوانی انتخاب شدند که از بین این­ دانش­آموزان فقط ۲۰ نفر دارای سبک یادگیری شنیداری بودند. این ۲۰ نفر به روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (۱۰ نفر) و کنترل (۱۰ نفر) گمارده شدند. ابزارهای به­کار رفته در این پژوهش شامل آزمون هوشی وکسلر کودکان (WISC-IV)، پرسشنامه ­ی سبک یادگیری VAK، فرم تاریخچه ­ی موردی و آزمون اختلال خواندن بود. جلسات درمانی طی ۲ ماه (۱۵ جلسه­ ی ۹۰ دقیقه­ ای) و با استفاده از مدل ISHINR، اطلاعات پردازش شناختی، کتل – هورن – کارول (Cattell-Horn-Carroll) و سبک یادگیری شنیداری برای گروه آزمایش اجرا شد در حالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در پایان جلسات درمانی و همچنین ۸ هفته پس از مداخله، مجددا دانش­آموزان هر دو گروه­ مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از روش آنالیز واریانس با اندازه­ های تکراری و آزمون تعقیبی Bonferroni در سطح خطای پنج درصد و با استفاده از نسخه­ی ۲۲ نرم افزار SPSS انجام شد.یافته ­ها:نتایج تحقیق نشان داد درمان ­های تحولی شنیداری با رویکرد پردازش اطلاعات شناختی سبب افزایش معنادار یادگیری نمادخوانی، تصویرخوانی، درک­ مطلب و بیان­کلامی در پس ­آزمون و پیگیری نسبت به پیش ­آزمون گردید. همچنین پس از انجام درمان تحولی شنیداری نماد خوانی، تصویرخوانی، درک مطلب و بیان کلامی در آزمودنی ­های گروه آزمایش به ­طور معناداری بیشتر از گروه کنترل بود. در حالی­که قبل از درمان بین دو گروه تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری:درمان ­های تحولی شنیداری با رویکرد پردازش اطلاعات شناختی در درمان نارساخوانی شناختی موثر است.

نارساخوان, اختلالات ویژه ی یادگیری, کتل- هورن- کارول, پردازش اطلاعات شناختی, سبک یادگیری شنیداری