زهرا شیخ
عبدالحمید دهواری
مهدیه ابراهیمی

تحلیل منطقه­ای، پایدارترین روش به منظور بهبود تخمین تناوب سیلاب می­باشد که به یکی از بخش­های پویا در هیدرولوژی مبدل شده است و پیوسته تئوری­های جدیدی در آن مورد آزمون قرار می­گیرد. کاربرد زمین­آمار برای برآوردهای منطقه­ای سیلاب، یک نوآوری در این عرصه محسوب می­شود. پایه و اساس این روش بر درون­یابی متغیرهای هیدرولوژیکی در فضای فیزیوگرافی به جای فضای جغرافیایی معمول تاکید دارد. از این رو در این مطالعه اطلاعات هیدرولوژیکی، اقلیمی و فیزیوگرافی ۳۸ حوزه آبخیز استان مازندران تهیه و از روش کریجینگ متعارف برای برآوردهای منطقه­ای سیلاب بر اساس دوره­های بازگشت ۱۰، ۲۰، ۵۰ و ۱۰۰ سال استفاده شد. طراحی فضای فیزیوگرافی با استفاده از متغیرهای ژئومورفوکلیماتیک موثر بر سیلاب و روش تحلیل همبستگی متعارف انجام شد. در تمام دوره­های بازگشت مدل گوسی، به عنوان بهترین مدل نیم­تغییرنما انتخاب و از روش تخمین زمین­آماری کریجینگ معمولی، برای برآوردهای منطقه­ای استفاده شد. ارزیابی عملکرد برآوردهای منطقه­ای، با استفاده از روش ارزیابی متقابل جک­نایف و پنج شاخص آماری صورت گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده عملکرد شاخص نش، بیش از ۹/۰ در تمامی دوره­های بازگشت برآورد شد که نشان­دهنده­ی پیش­بینی­های دقیق و قابل قبول سیلاب در حوزه­های بدون آمار می­باشد. سایر شاخص­های ارزیابی نیز عملکرد رضایت­بخشی را ارائه کردند و با توجه به نتایج شاخص­های نسبی، دقت برآوردهای منطقه­ای با افزایش دوره بازگشت بهبود می­یابد. این نتایج نشان داد کاربرد روش کریجینگ متعارف، رویکردی موثر و کارآمد برای تحلیل فراوانی منطقه­ای سیلاب است.

Canonical Correlation Analysis, Geostatistics, Ordinary Kriging, Physiographical Space, تحلیل همبستگی متعارف, زمین آمار, کریجینگ معمولی, فضای فیزیوگرافی