قربانعلی نعمت زاده
مرتضی اولادی
غفار کیانی
عباس حاجی پور
آمنه سادات هاشمی

برنج دومین محصول استراتژیک در ایران است و کیفیت پخت و خوراک آن برای مصرف کنندگان ایرانی اهمیت بسزائی دارد. برای بهبود همزمان عملکرد و کیفیت، ابتدا تلاقی های مختلف بین ارقام آمل ۳ و سپیدرود (پر محصول ولی با کیفیت پخت و خوراک پائین) با دمسیاه مشهد و سنگ جو (عملکرد پائین ولی کیفیت خوب) انجام شد. پس از آن، عمل تلاقی برگشتی F۱ با والد دوره ای (ارقام کیفی) آغاز و پس از دو نسل تلاقی برگشتی و تهیه BC۲، عمل خود تلقیحی آنها صورت گرفت و اداره نسل های درحال تفکیک، بر اساس روش شجره ای ادامه یافت. پس از پنج نسل خودگشنی (BC۲F۵)، ۱۳ لاین اصلاحی با عملکرد بالا و کیفیت مطلوب بدست آمد. نتایج آزمایشات مزرعه ای و لاینهای انتخابی نشان داد که لاین ۶-۳۲DN- از لحاظ عملکرد و زودرسی نسبت به رقم شاهد کیفی محلی (سنگ طارم) برتری داشته و از نظر کیفیت نیز با آن قابل رقابت می باشد. این لاین نیمه پاکوتاه، متحمل به کرم ساقه خوار، مقاوم به بیماری بلاست و مقاوم به خوابیدگی (ورس) بوده و دارای خواص فیزیکوشیمیائی مطلوب (آمیلوز ۵/۲۳%، غلظت ژل ۱/۵۸، درجه حرارت ژلاتینی شدن ۷۷/۶، طول دانه ۶/۱۱ میلی متر و فاقد شکم سفیدی یا گچی) و در حد ارقام محلی بوده (حدود ۷۵ درصد)، در حالیکه دارای عملکردی بالغ بر ۹۳/۵ تن در هکتار می باشد که در مقایسه با رقم شاهد محلی یعنی رقم سنگ طارم با عملکرد ۳۶۵۰ کیلوگرم در هکتار عملکرد دارای برتری نسبتا خوبی است.

برنج، معرفی رقم، عملکرد، کیفیت خوراک و پخت