صفرعلی مهدیان
سید امین علیان
عطا اله شاهسواری آهنگر

آلوروپوس (Aeluropus littoralis Parl.) گیاهی است علفی از خانواده گندمیان (Poaceae) که اغلب در مناطق شور رشد می کند. محققین به منظور استفاده از توانایی های این گیاه به ویژه در مناطق شور لازم دانستند ابتدا پژوهشهای جامع از جمله واکنش گیاه آلوروپوس در برابر برخی از بیماری های گیاهی انجام گیرد. این احتمال وجود داشت که بعضی از بیمارگرهای برنج از جمله عوامل بلاست، سوختگی غلاف و لکه قهوه ای روی آلوروپوس بیماریزایی داشته باشند. بدین منظور ابتدا وجود این بیماری ها روی آلوروپوس در مناطق رویش آن بررسی شد و در نمونه های جمع آوری شده هیچیک از بیماری های ذکر شده مشاهده نشد. در ادامه این پژوهش قارچ عامل بلاست (Pyricularia grisea)، قارچ عامل سوختگی غلاف (Rhizoctonia solani) و قارچ عامل لکه قهوه ای (Bipolaris oryzae) از گیاه برنج جداسازی، تکثیر و به طور جداگانه روی گیاه آلوروپوس مایه زنی شدند. عکس العمل گیاهان مایه زنی شده مطابق روش مرسوم هر بیمارگر یادداشت برداری شد. نتایج آزمایشات نشان داد که گیاه آلوروپوس در شرایط گلخانه و در مزرعه به بیماری بلاست آلوده شد. همچنین گیاه آلوروپوس به بیماری سوختگی غلاف حساسیت نشان داد و در شرایط گلخانه و مزرعه لکه های قهوه ای آبسوخته مشخص ریزوکتونیایی روی آن به وجود آمد. اما با مایه زنی قارچ عامل بیماری لکه قهوه ای روی گیاه آلوروپوس در شرایط گلخانه و مزرعه هیچگونه نشانه ای از بیماری لکه قهوه ای روی آن مشاهده نشد. نتیجه این آزمایش احتمال وجود منبع مقاومت به بیماری لکه قهوه ای در گیاه آلوروپوس را افزایش می دهد. از طرفی امکان وجود روشهای آزمایشی دیگر برای بررسی این بیماری را باید مورد مطالعه و جستجو قرار داد. این اولین گزارش از ایران روی گیاه آلوروپوس است که به وسیله قارچ های P. grisea و R. solani آلوده شده است. این گیاه به عنوان میزبان ثانویه قارچ های یاد شده می تواند نقش داشته باشد.

آلوروپوس، برنج، عکس العمل، بیماری های برنج