سید علیرضا پورافضل - دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیا برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، کارشناس ارشد GIS/RS (مسوول مکاتبات).
علیرضا قراگوزلو - دکترای تخصصی محیط زیست و متخصص GIS/RS، رییس آموزشکده سازمان نقشه برداری کشور.
میر مسعود خیرخواه زرکش - دکترای تخصصی منابع آب و تخصص ژئوانفورماتیک، استادیار گروه GIS/RS دانشکده محیط زیست و انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
سعید صادقیان - دکترای تخصصی سنجش از دور و فتوگرامتری، استادیار و عضو هیات علمی آموزشکده سازمان نقشه برداری کشور

زمینه و هدف: در این تحقیق هدف بر آن است که مشخص گردد آیا احداث سد بر توسعه فیزیکی مناطق مسکونی بالا دست سد اثردارد یا خیر و اگر جواب مثبت است، آیا این توسعه بر اساس اصول علمی صورت پذیرفته است تا در نهایت مدلی ریاضی بر مبنای تحلیل‎­­های GIS ارایه شود. روش بررسی و یافته ها: ابتدا جهت بررسی تغییرات توسعه فیزیکی مناطق مسکونی دو تصویر ماهواره­ای شامل یک فریم از سنجنده pan مربوط به ماهواره IRS-۱D قبل از احداث سد طالقان و یک فریم از سنجنده Liss IV (mono) ماهواره IRS-P۶ بعد از احداث سد طالقان تهیه و پس از انجام تصحیحات هندسی، اقدام به استخراج محدوده­های مسکونی گردید که مشخص شد پس از احداث سد، مناطق مسکونی از لحاظ مساحت دارای گسترش بوده­اند. با استفاده از مطالعات انجام شده قبلی در رابطه با مدل­های مختلف توسعه مناطق مسکونی، اقدام به ارایه یک مدل مناسب جهت توسعه کاربری مسکونی در محدوده مورد مطالعه گردید. در این مدل که از روش فازی تبعیت می­کند، شرایط لازم و وزن­ها جهت برقرار بودن وضعیت­های مناسب و نا­مناسب و بسیار نامناسب تعریف شد. سپس با استفاده از داده­های موجود شامل داده­های توصیفی، نقشه­های رقومی ۱:۲۵۰۰۰ و دیگر مطالعات انجام شده توسط سازمان­ها و شرکت­های مشاور، اقدام به استخراج لایه­های رقومی مورد نیاز ارایه شده در مدل گردید و با توجه به مدل مذکور، لایه­های مختلف رقومی در نرم افزار ArcGIS برروی هم قرار گرفتند. پس از مشخص شدن نتایج، مناطق بسیار نامناسب، نامناسب ومناسب توسعه کاربری مسکونی مشخص گردیدند. بحث و نتیجه­گیری: مناطق مسکونی که بر روی شرایط بسیار نامناسب می­گیرند باید تخلیه و جابه­جا شوند. اما مناطق مسکونی که در شرایط نامناسب قرار می گیرند را می توان با برنامه ریزی­های مختلف حفظ نمود. اما هیچ منطقه مناسبی جهت توسعه بیشتر کاربری مسکونی یافت نگردید که مهم­ترین عامل محدود کننده برای جلوگیری از توسعه کاربری مسکونی، عامل پوشش گیاهی و کاربری اراضی می باشد . لازم به ذکر است که در محدوده­های مسکونی موجود که در شرایط مناسب  قرار می­گیرند، توسعه فقط در همان محدوده­ها و بیشتر به صورت افزایش تراکم ارتفاعی پیشنهاد می­گردد که این پیشنهاد خود نیازمند مطالعات جامع تر( مانند مطالعات ارزیابی زیست محیطی و ...) و براساس طرح­های توسعه شهری و روستایی می­باشد.

GIS, RS, مدل توسعه مناطق مسکونی, سد