امیر حسام حسنی حسنی - دانشیار، دانشکده محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
نادر مختارانی - - استادیار، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
اصغر بیات فرد - مربی، گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور

امروزه یکی از اقدامات لازم در خصوص مدیریت پسماند جمع­آوری و تصفیه شیرابه می­باشد. شیرابه در اثر آزاد شدن رطوبت مازاد زایدات، تجزیهموادآلی و یا منابعخارجیمانندزهکشآب هایسطحی، آبباران و یا آب هایزیرزمینیکه واردزبالهمی­شوند،به وجودمی­آید. شیرابه فقط مختص به مراکز دفن نبوده و کارخانجات کمپوست نیز در مقیاس بالا شیرابه تولید می کنند. همچنین شیرابه تولیدی در واحدهای تولید کمپوست در مقایسه با مراکز دفن دارای بار آلی بیشتری می­باشد. در فرایند تصفیه فاضلاب های غلیظ غالبا روش­های بی­هوازی با روش­های هوازی تصفیه فاضلاب همراه هستند.هدف از تحقیق حاضر نیز بررسی کارایی راکتورهای هوازی با جریان­های اختلاط کامل و پیستونی در تکمیل فرایند تصفیه بی­هوازی شیرابه کمپوست بوده است. مخازن هوازی مورد مطالعه شامل چهار عدد مخزن بتنی در قالب دو راکتور با جریان اختلاط کامل به صورت موازی هر یک به ابعاد  ۵/۶ × ۶ × ۴ متر با حجم مفید  m۳۱۳۶ و دوراکتور با جریان پیستونی به صورت موازی هر یک به ابعاد ۳ × ۵/۲ × ۳/ ۱۳متر با حجم مفید m۳۸۹ بود. فاضلاب توسط دیفیوزرهای عمقی نصب شده در کف مخازن هوادهی می­شد و درانتهای هر واحد از راکتورها تانک ته نشینی لجن در نظر گرفته شده بود. بهترین  نسبت F/Mبرای حذف بار آلی در راکتورهای اختلاط کامل در محدوده ۱۵/۰-۰۵/۰ حاصل شد. میانگین بازده حذفCOD در راکتورهای اختلاط کامل ۸۰%  و با نسبت  MLVSS/MLSS معادل ۵۵/۰ به دست آمد. همچنین میانگین  SVIدر راکتورهای اختلاط کامل ml/g۱۰۰ برآورد گردید. در راکتورهای جریان پیستونی نیز با میانگین بارگذاری kgCOD/m۳.d ۳۲/۰ میانگین بازده حذف COD به میزان ۳۷% در نسبت  MLVSS/MLSS معادل۵۷/۰ حاصل شد. در دوره بهره برداری از سیستم میانگین  SVIدر راکتورهای جریان پیستونی نیز ml/g۸۴ بود.  

شیرابه, کارخانه کمپوست, راکتور هوازی جریان پیستونی, راکتور هوازی جریان اختلاط کامل, تصفیه تکمیلی