افشن قلیچی
سارا جرجانی
رضا اکرمی
نورمحمد مخدومی
رضوان کاظمی

برای بررسی نوسانات استروئیدی جنسی فیل ماهیان پرورشی، در اسفند ماه ۱۳۸۷ و فروردین ماه ۱۳۸۸ تعداد ۴۲ ماهی شامل: ۲۳ ماهی ماده و ۱۹ ماهی نر از گروههای سنی ۴، ۶، ۷ و ۸ سال از استخرهای پرورشی کارگاه تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید مرجانی بصورت تصادفی صید شد. این ماهیان به منظور مولدسازی در استخرهای جداگانه نگهداری شدند. از تمام ماهیان خونگیری شد و سرم از سلولهای خونی جدا شد. نمونههای سرم در دمای ۲۰- درجه سانتیگراد نگهداری و پس از اتمام نمونهبرداری، مقادیر تستوسترون، ۱۷بتا- استرادیول و ۱۷ آلفا- هیدروکسیپروژسترون با روش رادیوایمونواسی اندازهگیری شد. نمونه های گناد نیز با استفاده از روش هماتوکسیلین – ائوزین آماده و بررسی شد. مقادیر هورمونهای فوق در ماهیان نر در مرحله V، با اختلاف معنیداری با مراحل قبل داشت. حداقل و حداکثر میانگین (± انحراف معیار) تستوسترون در جنس نر بترتیب ۰۱/۰±۱۱/۰ (۴ ساله) و ۷۳/۱۲±۰۰/۲۲ (۸ ساله) نانوگرم در میلیلیتر بود. ولی نوسانات هورمون ۱۷ بتا- استرادیول و ۱۷ آلفا – هیدروکسی پروژسترون نامنظم بود. مقادیر هورمونهای تستوسترون، ۱۷ بتا- استرادیول و ۱۷ آلفا – هیدروکسی پروژسترون در جنس ماده قبل از مرحله زرده سازی نسبتا پایین بود. اما طی مرحله زردهسازی (مرحله IV) مقادیر هورمونهای تستوسترون و ۱۷ بتا- استرادیول افزایش یافت. ولی نوسانات ۱۷ آلفا- هیدروکسیپروژسترون نامنظم بود. با توجه به نتایج، در سن هفت سالگی می توان جنسیت ماهیان را براساس میزان هورمون تستوسترون تعیین نمود.

فیل ماهی, تستوسترون, ۱۷ بتا- استرادیول, ۱۷ آلفا- هیدروکسی پروژسترون, هورمون