ایران غازی - دانشگاه اصفهان

حدود دویست میلیون سال پیش آفریقا و عربستان یک بلوک قاره ­ای واحد بودند. ولی در آغاز مزوزوئیک جدا شدن آنها از یکدیگر آغاز گشت. این فرآیند در ترسیر به اوج خود رسید و هنوز هم ادامه دارد. گودال حاصل بین آفریقا و عربستان که پیوسته عریض­ تر می­ شد، با آب برگشت و بدین ترتیب دریای سرخ، خلیج عدن و باریکه باب­ المندب در حد فاصل دریای سرخ و خلیج عدن تشکیل گردید. شکست پوسته زمین و دور شدن دو بلوک قاره­ای آسیا و آفریقا از یکدیگر در این منطقه، و پیدایش گودال دریای احمر و خلیج عدن موجب مطرح گردیدن یکی از مشخص­ ترین ساختاری زمین­ شناسی، یعتنی گرابن بزرگ آفریقا و آسیا شده است. شاخه­ ای از گرابن یاد شده در شرق قاره آفریقا به پیش می­ رود؛ و از اتیوپی شروع شده و در دره شکست آفریقا به سوی جنوب از طریق کنیا و تانزانیا تا زیمبابوه ادامه می­ یابد. در شمال دریای سرخ نیز پیدایش خلیج­ های سوئز و عقبه و ادامه شکاف عقبه در دره شکست اردن تا چاله بحرالمیت نیز بخشی از همان فرآیند تکتونیکی تمامی منطقه جنوب غرب آسیا و شرق و شمال شرق قاره آفریقا می ­باشد. فرآیندهای مزبور که نمونه بسیار بارزی از تئوری حرکت قاره­ای وگنر می ­باشد؛ در تصاویر ماهواره ­ای بسیار بهتر از نقشه­ های توپوگرافی نمایان می­ گردد. در این مقاله با استفاده از تصاویر ماهواره­ ای و نیز با کمک متون علمی نقشه ­ها و اطلس­ های متفاوت، نقشه منطقه، به ویژه در جاهایی که تصویر فاقد پوشش ابر بوده است تهیه گردیده و تفسیر لازم به عمل آمده است.