محمدحسن نیک زاد - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه علم و صنعت ایران
محسن فیضی - استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
مهدی خاک زند - دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

بروز بحران های مختلف سبب تغییر در سبک زندگی افراد و ایجاد شرایط اضطراری در زندگی روزمره افراد می شود. محیطهای ساخته شده چه در مقیاس شهری و چه در مقیاس های خردتر به عنوان ظرف فعالیت های انسان نیز دچار تحول و تحدید می شوند. آخرین این بحران ها، همه گیری کووید- ۱۹ بود که در همه ابعاد زندگی بشر تاثیر گذاشت. با گذشت یک دوره نزدیک به دو سال، هنوز هم با این بیماری درگیر هستیم و حتی با عبور از آن هم امکان بروز دوباره چنین بحرانی دور از انتظار نیست. بنابراین لزوم ایجاد یک محیط سالم و مقاوم در برابر چنین شرایطی امروزه بیش از پیش احساس می شود. از سوی دیگر در شرایط بحرانی برخی از کاربری ها نقش پررنگ تری در زندگی امروز ما دارند و اخلال در عملکرد آنها، تاثیر منفی بیشتری بر زندگی افراد می گذارد. در همین راستا شناخت راهکارهای محیطی در مواجهه با این گونه بحران ها به ما در بالا بردن میزان تاب آوری فضاهای معماری و شهری کمک می کند. این مقاله مروری اجمالی بر راهکارهایی از جنس کیفیات فضایی، برای مقابله با بحران های همه گیری، خصوصا بیماریهای عفونی ارائه میدهد. در ابتدا به بررسی تاثیر این بحران بر زندگی و محیطهای ساخته شده می پردازیم، سپس با مروری بر مسائل مشابه در گذشته، با دسته بندی فضاها و عملکردهای مختلف بر اساس مقیاس های متفاوت، به ارائه پیشنهادهایی برای افزایش کیفیات فضایی در مواجهه با این گونه بحران ها خواهیم پرداخت.

محیط ضدویروس، پاندمی، مقیاس های تاب آوری، شرایط بحرانی