علیرضا رضائی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه سمشناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
کبری شیرانی - استادیار، گروه سم شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

سیکلوفسفامید یک داروی سیتوتوکسیک است که می تواند هم ایمنی هومورال و هم ایمنی سلولی را سرکوب کند. ترکیب گیاهان دارویی سنتی و داروهای شیمی درمانی برای بهبود ایمنی و کیفیت عملکرد زندگی استفاده می شود. در این مقاله، اثرات عصاره های گیاهی، اجزای فعال و مشتقات آنها بر سرکوب سیستم ایمنی ناشی از سیکلوفسفامید مورد بحث قرار می گیرد. از کلمات کلیدی مناسب برای جستجو از طریق PubMed ، Scopus ، Web of Science و Google Scholar استفاده شد. تمام نتایج مرتبط منتشر شده تا دسامبر ۲۰۲۱ برای بررسی نهایی انتخاب شدند.بیش از ۵۰ مقاله یافت شد که در آنها عصاره های گیاهی، اجزای فعال و مشتقات آنها برای اثرات محافظتی ایمنی آنها در برابر سمیت ایمنی ناشی از سیکلوفسفامید آزمایش شده است. اگرچه چندین گیاه در مدل های حیوانی موثر هستند، هیچ مطالعه ای بر روی مدل انسانی انجام نشد. با توجه به نتایج میتوان ادعا کرد که گیاهان و ترکیبات فعال آنها کاندیدهای خوبی برای درمان کمکی در شیمی درمانی برای کاهش سمیت ایمنی سیکلوفسفامید هستند.

فیتوتراپی، گیاهان دارویی، محافظت، سیکلوفسفامید، سمیت ایمنی