لیلا رضاخانی - کارشناس بخش تحقیقات شیمی و حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه، موسسه تحقیقات خاک و آب،کرج، ایران
بابک متشرع زاده - استاد گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران
محمد مهدی طهرانی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات شیمی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حسن اعتصامی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران
حسین میرسید حسینی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران

با توجه به اینکه اغلب خاک­های آهکی ایران دچار کمبود یک یا چند عنصر کم­مصرف می­باشد، تغذیه بهینه عناصرغذایی، نظیر سیلیسیم، تحت تاثیر تیمارهای زیستی، می­تواند اثربخشی بالایی در این شرایط داشته باشد. از این رو، به منظور بررسی اثرات اسید سیلیسیک و باکتری­های حل­کننده فسفات بر فراهمی عناصرغذایی کم­مصرف توسط گندم، این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور شامل چهار سطح سیلیسیم (صفر، ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰) میلی­گرم بر کیلوگرم سیلیسیم از منبع اسید سیلیسیک و سه سطح باکتری (عدم تلقیح باکتری، باسیلوس، و سودوموناس) در سه تکرار در گلخانه موسسه تحقیقات خاک و آب اجرا شد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که کاربرد توام اسید سیلیسیک و باکتری­های حل­کننده فسفات، موجب افزایش جذب منگنز و آهن نسبت به تیمار شاهد شد، اما اثر ناهمسازی یا غیرهم افزایی بین عناصرغذایی کم­مصرف، موجب کاهش جذب روی در سطوح کاربرد بالاتر اسید سیلیسیک شد. اثر تلقیح باکتری باسیلوس و سودوموناس بر مقدار جذب روی، منگنز و آهن اندام هوایی گندم، نسبت به باکتری شاهد، برتری داشت. از طرفی کاربرد اسید سیلیسیک (۶۰۰ میلی­گرم سیلیسیم بر کیلوگرم خاک به­همراه باکتری­ سودوموناس)، غلظت فسفر اندام هوایی گندم را تا سطح بهینه، به­طور معنی­داری افزایش داد. از آنجایی که در خاک آهکی مصرف بیش از حد کود فسفاتی در جذب عناصر کم­مصرف مشکل ایجاد میکند، لذا کاربرد ترکیبی اسید سیلیسیک و باکتری­های حل­کننده فسفات می­تواند به عنوان یک روش موثر در فراهمی عناصر کم­مصرف در خاک مورد مطالعه در شرایط گلخانه­ای توصیه شود.

سیلیسیم, باکتری های محرک رشد, جذب عناصرغذایی, گندم, خاک آهکی