علی شهیدی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
عباس خاشعی سیوکی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
زهرا زراعتکار - کارشناس ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه بیرجند

از مهم ترین نگرانی های اخیر در خصوص فاضلاب های صنعتی، ورود فلزات سنگین به منابع آب و محیط زیست است. با توجه به خصوصیات سمی و خطرناک کروم شش ظرفیتی، حذف آن از طریق روش کارآمد و اقتصادی، امری ضروری به نظر می رسد. هدف از این مطالعه بررسی کاربرد پودر ریشه زرشک در حذف کروم شش ظرفیتی از پساب است . پس از آماده سازی جاذب، اثر متغیرهای مختلفی از قبیل pH اولیه محلول، زمان واکنش، وزن جاذب، غلظت اولیه کروم و دما بررسی شد. نتایج نشان داد که کارایی حذف کروم شش ظرفیتی با افزایش pH و غلظت اولیه کروم کاهش، در صورتی که با افزایش مقدار جاذب و مدت زمان تماس ذرات جاذب با محلول حاوی یون کروم، درصد حذف افزایش یافته است که در مدت زمان ۹۰ دقیقه به حالت تعادل می رسد. حداکثر میزان ظرفیت جذب پودر ریشه زرشک برابر ۹۲/۲۳ میلی گرم بر گرم و بیشترین بازده جذب برای ریشه زرشک در دمای ۵۰ درجه برابر ۸۵/۹۷ درصد به دست آمد. نتایج مطالعات تعادلی مشخص کرد که فرایند جذب از مدل سینتیکی شبه درجه اول اصلاح شده و مدل ایزوترمی لانگمیر (R۲=۰.۹۹) پیروی می کند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که ریشه زرشک به منزله یک جاذب زیستی تجزیه پذیر و ارزان قیمت، عملکرد مناسبی برای حذف کروم از محلول های آبی دارد. 

پساب, حذف, ریشه زرشک, کروم, فلزات سنگین