فریبا اسفندیاری - دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
مرتضی قراچورلو - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی.

تحقیق حاضر با هدف تشخیص و تعیین تغییرات زمانی مکانی رسوب­دهی در حوضه ­ی آبریز قره­سو واقع در استان اردبیل انجام شده است. به منظور ارایه ی مدلی برآوردی از بار رسوبی زیرحوضه­های مورد نظر، روابط زمانی مکانی رسوب ­دهی با بارش حوضه مورد آزمون قرار گرفت. برای انجام این تحقیق از داده ­های ۶ ایستگاه باران­ سنجی و هیدرومتری طی یک دوره ۲۲ ساله استفاده گردید. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل­ های آماری رگرسیونی بین متغیرهای بارش و بار رسوبی در محیط نرم­افزار SPSS و همچنین تحلیل تغییرات زمانی متغیرهای بارش و رسوب در محیط نرم افزار Excel بود. نتایج اولیه از روابط زمانی بار رسوبی و بارش زیرحوضه­ ها، حاکی از رابطه قوی ­تر دو متغیر در مقیاس درون­ سالی نسبت به مقیاس بین  ­سالی بود. در بعد تغییرات بین­ سالی، تنها ایستگاه هیر با روند افزایشی بار رسوب مواجه بود، در حالی­که ۴ ایستگاه­ دیگر در میزان بارش سالانه روند افزایشی داشته اند. نتایج حاصل از تحلیل­ های رگرسیونی، نشان­دهنده ی همبستگی ضعیف متغیر بارش با رسوب دهی ایستگاه ­ها در مقیاس بین­ سالی و در مقابل روابط خوب آنها در مقیاس درون ­سالی بود. در این میان شاخص فورنیه به ­عنوان شاخص فصلی بارندگی توانست ۶۵% واریانس رسوب­ دهی ویژه در حوضه مورد مطالعه را تبیین نماید. از اینرو، شاخص مزبور می­تواند به­ عنوان یک شاخص فرسایندگی بارش کارآمد در برآورد رسوب­ دهی ویژه در حوضه مورد مطالعه بکار گرفته شود.

رسوب دهی, بارش, روابط مکانی زمانی, تحلیل رگرسیونی, حوضه قره سو