مهدی سبحانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران
سیدروح اله ابراهیمی محمودآباد - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی تقی نژاد رودبنه - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران
یوسف مهمان نواز - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

پژوهش حاضر به منظور مطالعه اثرات عمل آوری با پرتوتابی الکترون بر ترکیبات شیمیایی، قابلیت هضم ظاهری ماده آلی و پروتئین خام و تجزیه پذیری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی تفاله زیتون انجام شد. پس از تهیه تفاله زیتون، نمونه ها با استفاده از شتاب­دهنده رودوترون در دزهای ۲۰۰، ۲۵۰ و ۳۰۰ کیلوگری پرتوتابی شدند. قابلیت هضم ظاهری ماده آلی و پروتئین خام به روش خاکستر نامحلول در اسید اندازه گیری شد. بدین منظور از ۴ راس گوسفند نر قزل با میانگین وزن زنده ۲±۴۱ کیلوگرم استفاده شد. گوسفندها، ۲ هفته از قبل از شروع آزمایش و در طول دوره آزمایش با جیره حاوی ۷۰ درصد علوفه و ۳۰ درصد تفاله زیتون به صورت جیره کاملا مخلوط تغذیه شدند. فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی به روش کیسه های نایلونی اندازه گیری شد. مقدار ۳ گرم از هر نمونه ماده خوراکی عمل آوری نشده یا عمل آوری شده به مدت صفر، ۴، ۸، ۱۶، ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت در شکمبه چهار راس گوسفند نر قزل قرار داده شد. پرتوتابی سبب کاهش الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی و افزایش قابلیت هضم ظاهری ماده آلی و پروتئین خام تفاله زیتون شد (۰۵/۰P<). پرتوتابی تفاله زیتون با دزهای ۲۰۰، ۲۵۰ و ۳۰۰ کیلوگری درصد تجزیه پذیری موثر الیاف نامحلول در شوینده خنثی در سرعت عبور ۵ درصد در ساعت را به ترتیب به میزان ۴/۶، ۶/۱۰ و ۸/۱۶ درصد نسبت به تفاله زیتون عمل آوری نشده افزایش داد(۰۵/۰P<). بر پایه یافته های این پژوهش، پرتوتابی الکترون سبب افزایش تجزیه پذیری شکمبه ای و قابلیت هضم ظاهری تفاله زیتون شد و دز ۳۰۰ کیلوگری، بیشترین اثرات مثبت بر بهبود ارزش غذایی تفاله زیتون را داشت.

پرتو الکترون, تجزیه پذیری, تفاله زیتون, قابلیت هضم