مهین حنیفه پور - دکترای بیابان زدایی، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
غلامرضا زهتابیان - استاد، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسن احمدی - استاد، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
علی اکبر نظری سامانی - دانشیار، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسن خسروی - دانشیار، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

فرسایش بادی و توفان های گردوغبار یکی از بلایای طبیعی است که مناطق خشک و بیابانی ایران مرکزی به صورت روزافزون با آن مواجه است. همچنین مدیریت نادرست در عرصه منابع طبیعی نیز بر افزایش این پدیده تاثیر زیادی داشته است. یکی از اصول اولیه کنترل و مبارزه با فرسایش بادی، شناخت مناطق برداشت رسوبات است. هدف این پژوهش شناسایی مناطق برداشت رسوبات بادی، در رخساره های منطقه ملارد در غرب استان تهران است. براساس نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای، نقشه زمین شناسی و همچنین بازدیدهای میدانی نقشه رخساره ژئومورفولوژیکی منطقه تهیه گردید، سپس نمونه برداری انجام شد و نهایتا در محیط GIS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. تفسیر داده های بادسنجی با استفاده از بررسی گلباد و گل توفان نشان داد که جهت باد غالب و فرساینده از سمت شمال غربی است. نتایج حاصل از گلماسه ایستگاه های منطقه مورد مطالعه نشان دهنده این است که تغییرپذیری جهت باد شامل کم تا زیاد است و ایستگاه قزوین (نزدیک ترین ایستگاه به کانون های بحرانی) دارای شدت تغییرپذیری زیاد و شامل بادهای چند جهته مرکب با زاویه تند بوده است. ۸۳ نمونه از رخساره های مختلف منطقه مورد مطالعه به روش ASTM (الک خشک) دانه بندی شده است. نتایج دانه بندی بیانگر محلی بودن منشا برداشت است. نقشه اولویت بندی کانون های بحرانی منطقه نشان داد که ۴/۱۶ درصد از مساحت منطقه جزء شدت کم، ۴/۳ درصد شدت متوسط و ۳ درصد شدت زیاد را به خود اختصاص داده است. در نهایت مشخص شد که دق رسی شور و فاقد پوشش گیاهی یا با پوشش گیاهی اندک شورپسندها در دشت سر پوشیده، بیشترین درصد ذرات حساس به فرسایش بادی را دربر گرفته است.

فرسایش بادی, مناطق برداشت, دانه بندی, منطقه ملارد, کانون های بحرانی