ندا محمدی نیا - مربی گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی ایرانشهر، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران.
طیبه سمیعی زاده طوسی - دانشجوی دکترای آموزش بهداشت، مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی ایرانشهر، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران.
محمد علی رضائی - مربی گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی ایرانشهر، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران.
فاطمه روستایی - کارشناس مامایی، مرکز بهداشت استان سیستان و بلوچستان، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، ایران.

مقدمه: مرگ و میر مادران، یکی از خطرات عمده تهدید کننده حیات انسانی و شاخص وضعیت کلی سلامت زنان در جامعه است. مطالعه حاضر با هدف تعیین فراوانی و عوامل موثر بر مرگ و میر مادران باردار استان سیستان و بلوچستان انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود و جامعه پژوهش آن شامل کلیه مادران بارداری بود که از فروردین سال ۱۳۸۱ تا پایان اسفند ماه سال ۱۳۸۸ در استان سیستان و بلوچستان فوت کرده بودند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای ۳ قسمتی بود که با استفاده از پرونده های بایگانی شده در سال های مذکور در بیمارستان و مراکز بهداشت شهرستان های استان و پرسشنامه مرگ مادر باردار تکمیل شد. داده ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و روش های آمار توصیفی، آزمون کای دو و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: فراوانی مرگ و میر زنان باردار مورد مطالعه، ۳۰۷ مورد و میزان آن ۶/۸۲ نفر به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ تولد زنده بود. بیشترین میزان مرگ و میر مادران در سال ۱۳۸۲ (۲۳۲ نفر)، در شهرستان زاهدان (۱/۲۴%) و بیشترین تعداد متوفیان کمتر از ۲۵ سال (۴۱%)، سن بارداری بالای ۲۲ هفته (۳/۹۰%)، تعداد بارداری بیش از ۴ (۷/۷۰%)، فاصله بارداری ۲ سال و کمتر (۸/۶۸%) داشتند و بی سواد (۱/۶۲%)، ساکن روستا (۳/۶۹%) و نیازمند مراقبت ویژه در بارداری (۵/۷۸%) بودند. اکثر افراد در بیمارستان (۳/۶۳%) و در مقطع پس از زایمان (۳/۷۹%) فوت کردند. شایعترین علت مرگ مادران، خونریزی (۴/۳۷%) بود. علت مرگ با محل فوت (۰۰۱/۰>p)، تعداد بارداری (۰۳/۰=p)، عامل زایمان (۰۰۵/۰=p)، نوع زایمان (۰۳/۰=p) و سن مادر (۰۳/۰=p) ارتباط آماری معنی داری داشت. نتیجه گیری: عواملی نظیر انجام مراقبت های متناسب با دوران بارداری، رعایت فاصله ۳ سال و بالاتر در بین بارداری ها، بالا بردن سطح سواد جامعه، رعایت تنظیم خانواده و عدم بارداری در سنین خیلی پایین یا بالا، در کاهش مرگ و میر مادران باردار نقش بسزایی دارد.

بارداری, زایمان, مادران باردار, مراقبت های دوران بارداری, مرگ و میر