رسول میرزائی شیری - گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
سامان مرتضی پور - گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
سرمد قادر - استاد،گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
منظر سیاه تیری - دبیر، آموزش و پرورش

تندبادهای شدید با سازوکار فروپکشی که معمولا با گرد و خاک همراه هستند در برخی کشورها با نام هبوب شناخته می شوند. در دهه اخیر برخی از توفان های اتفاق افتاده در شهر تهران که خسارات متعددی به وجود آورده شامل سازوکار رخداد هبوب بوده اند. در این مطالعه روشی برای امکان سنجی پیش بینی پتانسیل رخداد توفان های با ساختار فروپکشی معرفی و در یک مطالعه موردی نتایج آن بررسی شد. فرایند محاسبه پتانسیل رخداد تندباد با ساختار فرورپکشی با در نظرگرفتن شرایط دمایی در سطح زمین، شرایط ترمودینامیکی جو، نمایه قائم رطوبت نسبی و همچنین بررسی وجود شرایط دینامیکی برای صعود هوا انجام گرفت. با ترکیب این شرایط برای برونداد مدل عددی در همه گام های زمانی، سه سطح هشدار برای پتانسیل رخداد توفان با سازوکار فروپکشی به صورت پهنه بندی رنگ های زرد، نارنجی و قرمز ارائه شد. یک مورد رخداد تندباد و توفان در شهر تهران مطالعه شد. مقدار سرعت باد ثبت شده به اندازه قابل ملاحظه ای بیشتر از پیش بینی مستقیم مدل های پیش بینی عددی هواشناسی هستند و در واقع توسط خروجی این مدل ها قابل تشخیص و پیش بینی نبوده است. نقشه های پهنه بندی پیش بینی سطح هشدار احتمال رخداد توفان با سازوکار فروپکشی توانسته است به خوبی پتانسیل رخداد وزش تندبادهای با سرعت زیاد را برای محدوده شهر و استان تهران پیش بینی کند.

توفان، سازوکار فروپکشی، شاخص های ترمودینامیکی، هبوب