مهتاب علیمرادی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد
علی طالبی - استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
حاجی کریمی - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

بررسی مشکلات آبخیزنشینان ازجمله مسائل راهبردی دولت ها می باشد که بی شک ارائه راهبردهای مدیریتی مناسب در این راستا گامی ضروری تلقی می گردد. تحقیق حاضر به منظور بررسی مشکلات اقتصادی و اجتماعی حوزه آبخیز رودخانه دویرج انجام شده است. در این مطالعه جهت دست یابی به اهداف با استفاده از آمار و گزارش های موجود، بازدید میدانی و تهیه پرسشنامه، نقاط قوت و ضعف داخل حوزه آبخیز و فرصت ها و تهدیدات محیط خارجی شناخته شد. سپس در فرایند تحلیل SWOT، ماتریس IFE و EFE تشکیل و تدوین راهبرد صورت پذیرفت. یافته های تحلیل SWOT نشان می دهد که درمجموع تعداد ۱۸ نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت­ها و ۱۷ نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های پیش روی آبخیزداری در حوزه آبخیز دویرج قابل شناسایی است. پس از تعیین ضریب نهایی عوامل در ماتریس ها، راهبرد (استراتژی) WO (حداقل-حداکثر) تعیین گردید. این راهبرد نوع دوم راهبردها و از ترکیب فرصت ها و نقاط ضعف می­باشد­. درواقع با استفاده از فرصت ها در جهت رفع نقاط ضعف، راهبرد مناسب طراحی می­گردد. درنهایت سه راهکار ۱- توجه به حوزه آبخیز به منظور افزایش درآمد مردم از طریق جذب گردشگر و ۲- ارائه برنامه های مناسب مدیریتی جهت کاهش فرسایش و استفاده از کشت های کم آب خواه ارائه گردید. ۳- می­توان با اجرای مناسب طرح جامع آبخیزداری و انتقال آب کشاورزی به این مناطق بنیه تولید و کشاورزی و هم چنین درآمد مردم را افزایش داد.

برنامه ریزی راهبردی, توسعه حوزه آبخیز, طیف لیکریت, ماتریس IFE و EFE