مهاباد سلیمی زند - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
احسان عبدی - دانشیار، گروه جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
باریس مجنونیان - استاد، گروه جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
سیدعطا ء الله حسینی - دانشیار، گروه جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

پوشش گیاهی اثرات مهمی در افزایش پایداری و کاهش نرخ فرسایش دارد که یکی از مهم ترین آن ها مسلح سازی خاک توسط ریشه ها است. میزان مسلح سازی یک گونه به ویژگی های زیست فنی ریشه بستگی دارد. این پژوهش سعی دارد تاثیر سرشاخه زنی (گلازنی) درازمدت درختان وی ول (Quercus libani Oliv.) را بر ویژگی های زیست فنی و میزان مسلح سازی خاک بررسی کند. به منظور برآورد نسبت سطح ریشه به خاک (شاخص تراکم ریشه) از روش نمونه گیری با سیلندر از هسته های خاک استفاده شد. در اطراف هر درخت، نمونه گیری هسته خاک در سه عمق مختلف، در چهار سمت درخت و در فاصله یک متری از تنه انجام شد. در هر هسته، تعداد ریشه و مجموع طول ریشه برای هر طبقه قطری تعیین شد. برای اندازه گیری مقاومت کششی، نمونه های ریشه از سمت بالا و پایین شیب (بیشترین و کمترین تنش قابل انتظار سربار) جمع آوری و مقاومت آن ها با دستگاه اینسترون استاندارد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پراکنش ریشه ها در رابطه با عمق دارای واریانس زیادی بود. گلازنی اثر منفی معنی داری بر مقدار نسبت سطح ریشه به سطح خاک ریشه های نازک و مقاومت کششی ریشه ها داشت. درصد نسبت سطح ریشه به سطح خاک ریشه های نازک در درختان شاهد ۰/۴۷ و در درختان گلازنی شده ۰/۲۸، میانگین مقاومت کششی ریشه در درختان شاهد ۴۰/۳۱ و در درختان گلازنی شده ۱۹/۹۴ مگاپاسکال و میانگین مقدار مسلح سازی ریشه های نازک در درختان شاهد ۲/۲۹ و در درختان گلازنی شده ۱/۱۲ کیلوپاسکال به دست آمد. نتایج این پژوهش تایید کرد که گلازنی درختان وی ول با کاهش تراکم ریشه های نازک و کاهش مقاومت کششی ریشه ها، تاثیر مثبت این گونه را در مسلح سازی خاک کاهش می دهد.

زیست مهندسی, مقاومت کششی ریشه, نسبت سطح ریشه