عاطفه پایز - دانشجوی دکتری گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس
فائزه قناتی - دانشیار گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس
مهرداد بهمنش - دانشیار گروه ژنتیک، نشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس
پرویز عبدالمالکی - دانشیار گروه بیوفیزیک، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس

بیش از سه دهه است که تاثیرمیدانهای مغناطیسی ایستا SMF و متناوب EMF بر گیاهان مورد بررسی قرار میگیرد. البته مکانیسم دقیق این اثرات هنوز مشخص نشده است. تاثیر این میدانها بر سیستم های زیستی و کاربرد آنها در بهبود و درمان برخی بیماری ها به اثبات رسیده است، اما هنوز در مورد استفاده از این میدان ها در بهبود ویژگی های نموی گیاهان به ویژه گیاهان استراتژیک گزارشی در دست نیست. در تحقیق حاضر تأثیر میدان های مغناطیسی ایستا و متناوب بر ویژگی های فیزیکی خاک و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه زراعی گندم مورد بررسی قرار گرفته است. در این آزمایش گیاه گندم Triticum aestivum L. در مرحله زایشی به مدت 4 روز متوالی، روزانه 5 ساعت تحت تیمار میدان مغناطیسی ایستا ( 30 میلی تسلا) و متناوب ( 10 کیلو هرتز) قرار گرفت. همچنین خاک مورد استفاده برای کشت گندم نیز به تنهایی تحت تیمارهای فوق قرار گرفت. پس از آن میزان آهن، کلسیم و نانوذرات فریتین در اندام های مختلف و هدایت الکتریکی EC غشای سلول های ریشه اندازه گیری شد. علاوه برآن EC و pH خاک با یا بدون گیاه، پس از تهیه عصاره اشباع مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مقایسه با نمونههای شاهد، تیمار SMF و EMF کمابیش میزان آهن و کلسیم کل را در تمامی اندام ها کمابیش میزان آهن و کلسیم کل را در تمامی اندام ها تاثیر میدان مغناطیسی در بذر و کاه گندم کاهش یافت. در مورد ویژگی های فیزیکی خاک، تیمار میدان مغناطیسی EC خاک را کاهش داد. همچنین pH خاک تحت تیمار میدان مغناطیسی کاهش یافت ولی کاشت گیاه در این خاک ها باعث افزایش معنی دار pH خاک در تیمارهای فوق نسبت به حالت قبل شد. نتایج حاضر پیشنهاد می کند که میدان های مغناطیسی بکار رفته احتمالا از طریق تغییر EC و pH خاک برجذب و انتقال یون ها در گیاه و پارامترهای فیزیولوژیکی آن تاثیر می گذارد.

آهن، کلسیم، گندم، میدان مغناطیسی، نانو ذرات فریتین