میترا میرزایی - دانشجوی اصلاح نباتات، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی اما
جعفر احمدی - دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی
محمدرضا نقوی - استاد گروه اصلاح نباتات،دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

شوری یکی از مهمترین تنشهای محیطی محدود کننده تولیدات کشاورزی بوده که سطح قابل توجهی از زمین های کشاورزی ایران را فرا گرفته است. جو Hordeum vulgar در بین غلات چه در مرحله جوانه زنی و چه در مراحل بعدی رشد مقاومترین گیاه نسبت به تنش شوری میباشد. مشکلات شوری در گیاهان در اثر تجمع کلرید سدیم بصورت سمیت و تنش اسمزی ایجاد می شود. در این راستا پژوهشی به منظور بررسی بیان ژن NAC2 تحت تنش شوری در رقم گیاه جو افضل (متحمل به شوری) و فجر 30 (حساس به شوری) صورت گرفت. تنش شوری 300 میلی مولار در طی دوره 8 روزه در مرحله 2 - 3 برگی به صورت یک روز در میان اعمال گردید. برای هر رقم 4 گلدان شاهد و 4 گلدان مربوط به تیمار شوری در نظر گرفته شد. در پایان 8 روز به صورت تصادفی از هر گلدان نمونه گیری از برگها صورت گرفت و برگها در ازت مایع منجمد و سپس در فریزر 80 - نگه داری شدند. بعد از استخراج RNA و سنتز cDNA بیان ژن NAC2 که یکی از ژنهای مربوط به فاکتور رونویسی می باشد در دو رقم جو تحت شرایط تنش در گیاهان شاهد و تیمار شده، با استفاده از روش - Real- time PCR مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت.عوامل رونویسی پروتئین های کلیدی هستند که در تنظیم بیان ژن و در مراحل مختلف رونویسی وجود دارند و به مناطقی خاص از ژن های هدف متصل می شوند.خانواده ژنی NAC از انواع ژن های مربوط به فاکتورهای رونویسی می باشند که در بافتهای مختلف و در مراحل رشدی متفاوت بیان می شوند.فاکتورهای رونویسی یا پروتئین های NAC معمولاً به شدت توالی ناحیه ای از DNA را حفاظت می کنند که دامنه NAC نامیده می شود که این توالی در ناحیه ای به نام پایانه N-Terminal وجود دارند.دامنه NAC شامل 5 زیر دامنه A-E می شود.زیر دامنه های D و E مربوط به توانایی اتصال به DNA می شوند در حالی که ناحیه C-Terminal می تواند به عنوان تابعی از دامنه NAC و ناحیه فعال در رونویسی عمل کند. از ژن خانهدار srRNA 18 برای نرمال کردن داده ها استفاده شد. آنالیز دادهها و تجزیه منحنی ذوب و منحنیهای Ct نشان از افزایش بیان و تظاهر ژن NAC2 در رقم افضل به عنوان رقم متحمل نسبت به رقم فجر 30 به عنوان رقم حساس داشت.

جو، شوری، ژن NAC2 ، بیان ژن ، RT-PCR