معصومه اکبری بیرگانی - کارشناس ارشد مدیریت مالی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
زهرا علیپور درویش - عضو هیات علمی گروه مدیریت بازرگانی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

بررسی درآمدهای ارزی کشور نشان میدهد که حدود 70 الی 80 درصد این درآمدها از صادرات نفت خام میباشد از اینرو این بخش اهمیت انکارناپذیری در اقتصاد ملی کشور دارد و این درحالیست که صنعت نفت خصوصاً در بخش بالادستی، صنعتی سرمایه بر است که برای تأمین منابع مالی مورد نیاز آن، تنها استفاده از منابع داخلی پاسخگو نخواهد بود و میبایست از روشهای سرمایه گذاری موجود در سطحبین الملی استفاده شود، لیکن در ایران به دلیل قوانین وضع شده، روش بیع متقابل برای جذب سرمایه گذاری خارجی انتخاب شده درحالیکه در سایر کشورهای نفتخیز، از سایر روشهای قراردادی به ویژه قراردادهای مشارکت در تولید بهره برداری میگردد که به نظر میرسد مورد استقبال شرکتهای نفتی سرمایه گذار قرار گرفته است، در این راستا در تحقیق حاضر به بررسی این مدل قراردادی پرداخته به ویژه نحوه عملکردمکانیسم مالی این قرارداد، از منظر طرفین قرارداد مورد توجه بوده و به همین منظور از مدل ارزیابی اقتصادی طرح و تکنیک تحلیل حساسیت استفاده شده است. براساس نتایج حاصل از این تحقیق، در مدل قراردادی مشارکت در تولید، مکانیسم مالی بگونه ای طراحی شده که درنتیجه تغییر هریک از عوامل چهارگانه شاملقیمت نفت، هزینه های سرمایه ای پروژه، هزینه های عملیاتی پروژه و میزان تولید میدان، روند تغییرات ارزش فعلی خالص سرمایه گذاری طرفین قرارداد با یکدیگر همجهت میباشد و همین امر باعث شده تا در این مدل قراردادی هماهنگی منافع میان طرفین قرارداد ایجاد شده و انگیزه های مضاعفی برای سرمایه گذارانخارجی درگیر در این قراردادها به منظور کاهش هزینه های سرمایه ای و عملیاتی پروژه و به کارگیری روشهای تولید صیانتی در برداشت از میدان به وجود آید.

قراردادهای مشارکت در تولید، طرحهای توسعه میادین نفت و گاز، سرمایه گذاری خارجی