صدیقه چورلی - دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی ادویه ای و نوشابه ای، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
سارا خراسانی نژاد - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
خدایار همتی - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
بهاره کاشفی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، گروه کشاورزی، دامغان، ایران

یکی از گونه های دارویی جنس Stachys که خواص درمانی متعددی دارد، چای کوهی می باشد که در مناطق مختلف ایران رویش دارد. چای کوهی گیاهی از تیره نعناع بوده و مانند سایر گیاهان خانواده نعناع، تمام قسمت های این گیاه معطر است. قسمت های مورد ا ستفاده گیاه بیشتر گل ها و برگ ها می باشند که به مصارف دارویی می رسند. این تحقیق در چهار رویشگاه با سه تکرار با روش فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی می باشد. خصوصیات مورفولوژیکی مورد بررسی شامل ارتفاع گیاه در زمان گ لدهی، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، طول ریشه، تعداد گل در گل آذین، نسبت گل های باز به کل گل ها، تعداد برگ روی ساقه، سطح برگ مقدار کلروفیل می باشد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف برای کلیه صفات در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. بیشترین ارتفاع گیاه در زمان گلدهی مربوط به رویشگاه شاهرود، بیشترین وزن تر و خشک ریشه را مشهد و بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی را نیز مشهد داشت. بیشترین طول ریشه برای سه منطقه ی قوچان، مشهد و نیشابور بود. بیشترین تعداد گل در گل آذین را رویشگاه شاهرود و بیشترین تعداد برگ در ساقه را رویشگاه های مشهد و قوچان د اشت. بیشترین مقدار کلروفیل برای رویشگاه شاهرود و از نظر سطح برگ هم بیشترین برای رویشگاه قوچان بود. از لحاظ نسبت گل های باز به کل گل ها نیز بیشترین میزان برای رویشگاه های مشهد و شاهرود بود. با توجه به نتایج می توان گفت که رویشگاه مشهد از نظر بعضی از صفات مورد مطالعه نسبت به سه رویشگاه دیگر بیشترین مقادیر از صفات را داشت.

چای کوهی، (.Stachys lavandulifolia Vahl)، تره نعناع، رویشگاه مورفولوژیکی، معطر