نگین سادات طباطبایی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران

کتیبه ها در مقام اسناد دست اول تاریخی گویای اوضاع و شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ادوار مختلف است. این اسناد دردوره صفوی مانند سایر دوره های اسلامی عمدتاً شامل آیات قرآن و احادیثی از بزرگان است که متضمن مفاهیم خاصی می باشد. اما نکته در خور توجه این است که در دوره صفوی سردمداران حکومت چه آیات و احادیثی را و به چه منظور برای کتیبه نگاری انتخاب می کردند. شاه عباس دوم صفوی 1701 1711 هجری قمری بر خلاف جدش شاه عباس اول 999 1700 هجری قمری تساهل مذهبی در پیش نگرفت. از جمله اقدامات شاه عباس دوم در این راستا آن بود که مقرر گردید به دستور وی تمامی یهودیان اصفهان مسلمان شوند. این تصمیم شاه عباس در مضمون کتیبه ای که بر محراب شبستان زمستانی غربی مسجد امام نگاشته شده، انعکاس یافته است. کتیبه مزبور شامل آیات اول تا چهارم سوره بنی اسراییل است که یهودیان را مورد نکوهش قرار داده است. در این مقاله سعی شده بر اساس مضمون و محتوای کتیبه مزبور نحوه برخورد با اقلیت های مذهبی در دوره شاه عباس دوم مورد بررسی قرار گیرد.

شاه عباس دوم، صفویان، یهودیان، اصفهان، مسجد امام، کتیبه