حمید سپهردوست - دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا
محمدحسن فطرس - استاد گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا
عادل برجیسیان - دانشجوی دکتری دانشگاه بوعلی سینا

مطالعات تجربی قابل توجهی جهت مشخص نمودن رابطه فساد و رشد اقتصادی انجام شدهاست، اما عمده مطالعات بر اثرات مستقیم فساد بر رشد اقتصادی متمرکز شده و پیرامونشناسایی کانالهای تاثیرگذاری فساد بر رشد اقتصادی، مطالعات محدودی آن هم بیشتر باتمرکز بر یک کانال مشخص صورت پذیرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسیکانالهای تاثیرگذاری فساد بر رشد اقتصادی در اقتصادهای رانتی و غیررانتی به صورتهمزمان و همچنین تعیین چگونگی اثرات متقابل آنها برروی هم است. برای این منظور، ازداده های مرتبط با شاخص فساد راهنمای ریسک کشورهای بین المللی (ICRG) و شاخصفساد Graft کافمن و همکاران (2000)، در 53 کشور منتخب با اقتصادهای رانتی و غیررانتی،طی سالهای 2013-1996 و همچنین بکارگیری روش تخمین معادلات همزمان (3SLS)استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که هر دو نوع شاخص فساد، دارای اثر منفی بررشد اقتصادی کشورهای مورد مطالعه هستند و انتقال اثر از طریق کانال های سرمایه گذاری،هزینه های دولت، بی ثباتی سیاسی و درجه باز بودن اقتصاد معنی دار است. همچنین در مقایسهبین کشورهای رانتی و کشورهای غیررانتی، اثر فساد بر رشد اقتصادی با استفاده از دو شاخصفساد متفاوت است، به طوری که با در نظرگیری هر دو شاخص، اثر فساد در کشورهایغیررانتی بیشتر از کشورهای رانتی دارای ذخایر منابع طبیعی بوده است.

فساد، رشد اقتصادی، کانال های تاثیر فساد، سیستم معادلات همزمان