منصور بیرامی - دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز.
تورج هاشمی - دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز.
اسکندر فتحی آذر - استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
پروانه علایی - دانشجوی دوره دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز

قلدری یک نوع خشونت سطح پایین به شمار می آید که اخیرا مورد توجه پژوهشگران و روانشناسان حیطه ی تربیتی قرار گرفته است و به دو صورت نمود می یابد: قلدری سایبری و سنتی. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان شیوع قلدری و رابطه ی آن با کیفیت ارتباط معلم- دانش آموز در بین نوجوانان دختر مقطع راهنمایی مدارس دولتی شهر تبریز و نیز، مقایسه ی این متغیرها در پایه های مختلف تحصیلی دانش آموزان انجام شد. برای تحقق اهداف این پژوهش توصیفی- رابطه ای، 397 دانش آموز دختر مدارس راهنمایی شهر تبریز (1391-90) با شیوه ی نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و به مقیاس قلدری( BS،پاتچین و هیندوجا، 2011 )و پرسشنامه ی ارتباط معلم– دانش آموز( IT-SR، مورری و زوواک، 2011 )پاسخ گفتند. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS، میزان بروز رفتار قلدری در یک ماه اخیر را % 64/2 بدست آورد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین قلدری و اشکال سنتی و سایبری آن با کیفیت ارتباط معلم- دانش آموز رابطه ی منفی نشان داد .(P<0/01) بر حسب نتیجه ی آزمون رگرسیون چندگانه، عوامل بیگانگی و ارتباط با معلم % 19 تغییرات قلدری را پیشبینی نمودند و عامل بیگانگی (ß=-0/32) متغیر پیشبین بهتری بود. همچنین، مبتنی بر نتایج تحلیل واریانس یک طرفه، قلدری در میان دانش آموزان پایه دوم و سوم نسبت به پایه اول شایع تر بوده و کیفیت ارتباط آنان با معلمان خویش نیز، منفی تر بود. با در نظر گرفتن نتایج تحقیق، توجه مضاعف بر کیفیت ارتباط معلم- دانش آموز برای کاهش رفتار قلدری و ناسازگاری های دانش آموزان دختر پیشنهاد می گردد.

: قلدری سنتی، قلدری سایبری، قلدری در مدرسه، کیفیت ارتباط معلم، دانش آموز، نوجوان، دختر