جعفر مهرآبادی - دانشجوی دکترای سازه های آبی ، پردیس بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد.
بیژن قهرمان - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد
کاظم اسماعیلی - دانشیارگروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد .

یکی از مسائل قابل توجه در اجرای پروژه های انتقال آب از طریق خطوط لوله در بسترهای فرسایش پذیر، ایجاد شرایط ایمن برای خط لوله اجرا شده است. مطالعات نشان می دهد که نصب صفحه ای به نام اسپویلر در بالای خط لوله واقع بر بستر فرسایش پذیر منجر به افزایش مقدار فرسایش در اطراف لوله و تحریک خوددفنی آن می شود. عموما مطالعات درباره اسپویلر با لوله ثابت صورت پذیرفته است اما در واقعیت هنگامی که حفره آبشستگی زیر لوله به اندازه کافی عمیق شود لوله در اثر وزن شروع به پایین رفتن می کند، در این هنگام لوله به کف حفره آبشستگی رسیده و فرآیند فرسایش متوقف می شود و پس از آن خط لوله با شن و ماسه پوشیده می شود .دراین پژوهش به بررسی فرآیند خوددفنی لوله با جابجایی طبیعی در اثر وزن لوله پرداخته شد و مشخص گردید جابجایی لوله، عمق آبشستگی را تا50 درصد نسبت به لوله ثابت کاهش و  همچنین سبب تغییر پروفیل بستر می شود. با نصب اسپویلر روی لوله در بستر ریزدانه میانگین 40درصد و در بستر درشت دانه میانگین 90 درصد عمق دفن نسبت به حالت لوله صاف افزایش می یابد.

آبشستگی, لوله مستغرق, اسپویلر, خوددفنی