فاطمه صفری - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم زیستی، گروه علوم گیاهی
محسن شریفی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم زیستی، گروه علوم گیاهی
منصور سیدنژاد - دانشگاه چمران اهواز، دانشکده علوم زیستی، گروه علوم گیاهی

درگیاهان متابولیتهای ثانوی با وزن مولکولی کم وجود دارد که نه تنها برای حیات گیاه لازم هستند بلکه برای بقای نسل گیاهان نیز ضرورت دارند. امروزه محققین به منظور افزایش تولید متابولیتهای ثانوی از الیسیتورهایی چون سالیسلیک اسید بهره می گیرند که میتواند گیاه را وادار به تغییرات فیزیولوژیک و مورفولوژیک هدف نماید. الیسیتورها به عنوان ترکیبات پیامرسان کلیدی، ازطریق القای پاسخ های دفاعی باعث بیوسنتز و انباشت متابولیت های ثانوی میشوند. سالیسیلیک اسید، هورمونی گیاهی با ماهیت فنلی است که نقش آن در افزایش مقاومت گیاهان به تنش های زیستی و غیرزیستی در مطالعات متعدد به اثبات رسیده است. تجمع متابولیت های ثانوی در گیاه عمدتا در واکنش به تنشها و مولکولهای محرک رخ می دهد. بنابراین این پژوهش به منظور محلول پاشی غلظتهای (صفر، نیم، یک و دو میلی مولار) سالیسیلیک اسید بر برخی از آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی (که اغلب جنبه دارویی دارند) و پراکسید هیدروژن گیاه دارویی نرگس شهلا در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال زراعی1397در یکی از مزارع شهرستان بهبهان طراحی و اجرا گردید. نتایج نشان داد که در اغلب نمونه ها غلظت ترکیبات فنلی و پراکسید هیدروژن بیشتر از شاهد شد. بیشترین میزان فلاوونوئید در تیمار دو میلی مولار سالیسیلیک اسید با میانگین 13/6میلی گرم برگرم بافت تر مشاهده شد که 1/7برابر شاهد بود. بیشترین میزان فلاوونول در تیمار های یک و دو میلیمولار سالیسلیک اسید با میانگین های 7/8و 8/25 میلیگرم بر گرم بافت تر مشاهده شد که دارای تفاوت معنی داری نسبت به شاهد بود. پس با توجه به افزایش غلظت آنتی اکسیدانها در اغلب نمونه ها میتوان گمان کرد که محلولپاشی با سالیسلیک اسید میتواند تولید و تجمع متابولیتهای ثانوی را تحریک کند.

فلاوونوئید، نرگس، بهبهان، رقم شهلا، پراکسید هیدروژن، سالیسیلیک اسید