بررسی پدیده خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص درصد نرمال بارش ( ‏مطالعه موردی حوضه آبریز بیرجند)

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی می باشد که خسارات زیادی به زندگی انسان و اکوسیستم های طبیعی وارد می آورد. در واقع خشکسالی وضعیتی از کمبود بارندگی و افزایش دماست که در هر وضعیت اقلیمی ممکن است رخ دهد. خشکسالی غالبا به عنوان یک پدیده خزنده توصیف می شود و بر خلاف سایر حوادث طبیعی توصیف زمانی و مکانی آن بسیار مشکل است. نکته دیگری که باید در این مورد باید اشاره کرد آن است که خشکسالی پدیده ای است تصادفی- احتمالاتی ( stochastic ‏) و غیر قابل پیش بینی. اما زمانی که اتفاق افتاد برای مدت طولانی پابرجا باقی می ماند. ‏خشکسالی ها در حالت کلی سه نوع هستند: خشکسالی هواشناسی، خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی کشاورزی. خشکسالی هواشناسی یا آب و هوایی اساسآ خشکی ناشی از کمبود بارندگی می باشد که در صورت تداوم منجر به خشکسالی هیدرولوژی و کشاورزی می گردد. در این تحقیق کوشیده ایم با استفاده از روش شاخص درصد نرمال بارش و استفاده از آمار ایستگاه سینوپتیک بیرجند به بررسی پدیده خشکسالی هواشناسی در حوضه آبریز بیرجند پرداخته شود. بر اساس مطالعه مذکور در طول دوره آماری ( 1334 ‏- 1387 ‏)، بر اساس میانگین متحرک هفت ساله، این منطقه در بازه زمانی سال های 1339 ‏تا 1352 ‏یک دوره 13 ‏ساله آستانه خشکسالی و در بازه سال های 1352 ‏تا 1375 ‏وضعیت ترسالی را در یک دوره 23 ‏ساله تجربه نموده است. با ورود به سال 1376 ‏دوره خشکسالی مجدد، ولی با شدت بیشتری آغاز گشته است. از بین توابع مختلف آماری که جهت آزمون نکویی برازش و انتخاب بهترین توزیع بر داده های بارش ایستگاه سینوپتیک مذکور مورد بررسی قرار گرفت تابع توزیع نرمال بهترین برازش را از خود نشان داد و لذا با استفاده از تابع توزیع احتمال مذکور شدت خشکسالی در دوره بازگشت های مختلف محاسبه گردید.

کلیدواژه ها:

بیرجند ، توزیع نرمال ، خشکسالی ، شاخص درصد نرمال ، میانگین متحرک