شناخت الگوهای معماری خانه های تاریخی نهبندان مطالعه موردی: خانه تقوی

خانه های قدیمی شهرستان نهبندان به لحاظ قدمت متعلق به دوره قاجار واوایل پهلوی میباشندکه ازنظرسبک قابل مقایسه با شیوه اصفهانی است. این سبک دردوره صفوی طرح رایجدرساختمان سازی آن دوره بوده ودراکثرشهرهای بزرگ این سبک تا اواسط دوره قاجارادامهپیدامی کند. البته درگوشه وکنارایران، در شهرهایی که به دور ازاین روند بودند، ساختمان هایارزشمندی ساخته شد، به ویژه خانه های زیبایی که زمان قاجاریان ساخته شده است. ازآن پسدیگرشیوه ای جانشین شیوه اصفهانی نشد وبا اینکه تلاش شد این رشته پیوسته در معماریایران واره نشود، امادیگر معماری آن سیروروندتکاملی پیشین راپی نگرفت. تنگی زمان و کمشدن معماران چیره دست در این شیوه کیفیت ساختمان سازی را بسیار و پایین آوردودیگرساختمان ها را هم چون گذشته پایدار وماندگار نمی ساختند. خانه هایی که درروزگارقاجارساخته شدند؛ برخی ازآنها آمیزه ای ازعقاید جدید غربی وارزش های سنتی ایرانیاند که در حول تاریخ رشد کردند وخانه ای رامتناسب با زمان خویش وبی نهایت حساس بهفرهنگ تولید کردند. شراید اقلیمی نهبندان و قرار گیری آن در جنوبی ترین قسمت استانخراسان جنوبی در حاشیه کویر، نقش مهمی در شکل گیری مراکز جمعیتی وبه تبع آن، منازلمسکونی داشته است، بدون شک کالبد فیزیکی ومعماری این شهرارتباط مستقیمی با شرایطآب وهوایی دارد. با توجه به اهمیت خانه ها دربافت تاریخی نهبندان و ملالعات محدود دراینزمینه، نوشتارحاضر برمبنای مطالعات میدانی نگارندگان ومطالعات کتابخانه ای به توصیفوتحلیه این نوع معماری به صورت مطالعه موردی می پردازد. نتیجه بررسی نشان می دهد، خانههای قاجاری نهبندان به لحاظ طرح ونقشه متشکل از ورودی، دالان ، هشتی، میان سرا، اتاقتابستانی، اتاق زمستانی، اتاق شاه نشین، تنورخانه ،اصطبل، خانه های خدمه و...می باشند.

کلیدواژه ها:

خانه تقوی ، قاجار ، معماری ، نهبندان