کانونها و بسترهای ترویج علم در جامعه اطلاعاتی

رشد تکنولوژیهای ارتباطات و اطلاعات در 50 سال اخیر، به گشوده شدن فصل جدیدی از مطالعات منجرشده که دامنه موضوعی آن فراتر از علم جامعه شناسی و اقتصاداست؛ به همین دلیل مفاهیم مرتبط با آن در حوزهی جدیدی از دانش به نام جامعه اطلاعاتی (Information Society) تبلور یافته است. این جامعه نوبنیاد که از آراء و اندیشه ی جامعه شناسان، اقتصاددانان، اطلاع رسانان، تحلیل گران سیاسی و... تغذیه می کند به گسترش و بسط این ایده که ما وارد دنیای جدیدی شده ایم، دامن میزند. از این رهگذر تعاملات موجود در این دنیای جدید توسط فاکتور دیگری به نام اطلاعات (Information) رقم خواهد خورد که به گفته بسیاری از صاحبن ظران این حوزه، اطلاعات، قدرت است و پذیرش جامعه اطلاعاتی یک ضرورت. زیرا اطلاعات با شتاب بسیار تبدیل به منبع قدرت شده و دسترسی به اطلاعات سرنوشت آینده کشورها را تعیین می کند. بدون شک برخورداری از یک سیستم علمی باز و سیال در چنین شرایطی از عوامل تعیین کننده درتولید، سازماندهی و اشاعه اطلاعات است که ناگزیر ما را به بحث جامعه بسته وجامعه باز می کشاند. با این پیش فرض و باتوجه بها ینکه، گردش اطلاعات در جهان امروز از کانالهای عدیده ای امکان پذیراست و برای ایفای نقش در چنین جامعه ای باید به سازوکارهای ویژه ای توسل جست و الگوها و مفاهیم رایج را به چالش طلبید، همگامی و طی طریق با چنین رویکردی در جامعه اطلاعاتی از مناظر مختلف قابل بحث و بررسی است. این مقاله با مروری بر اطلاعات و جامعه اطلاعاتی، سعی دارد با نگاهی ساختارگرایانه به تعریف و بازخوانی محیط های اطلاعاتی، کانون های تولید و گسترش علم و بسترهای ترویج آن بپردازد و از نقطه نظر تئوریک و ره یافت نظری به تشریح چال شهای موجود بر سر راه گردش اطلاعات به مثابه ترویج علم همت گمارد و به هموارسازی آن تا حد امکان مدد رساند. ضمن آنکه با برشماری پارهای از پتانسیل های جامعه اطلاعاتی، می کوشد تا رویکرد ساختار گرایانه اش را با وضعیت موجود در ایران پیوند دهد.