کانی شناسی رسی خاک های واقع بر یک ردیف پستی و بلندی در منطقه جبالبارز جیرفت

کانی های رسی در درک بهتر فرآیندهای شیمیایی موجود در خاک و نیز بررسی وضعیت حاصل خیزی و تغذیه گیاه، حائز اهمیت بسیار می باشند. این تحقیق برای شناسایی کانی های رسی به روش تفرق اشعه ایکس در یک ردیف پستیو بلندی در خاک های منطقه جبالبارز صورت پذیرفت. خاک های منطقه مورد مطالعه، دارای رژیم رطوبتی اریدیک و رژیم حرارتی ترمیک می باشند. پس از مطالعه عکس های هوایی و نقشه های توپوگرافی و انجام مطالعات دقیق صحرایی،سطوح مختلف ژئومورفولوژی شامل سطوح پایدار و ناپایدار تپه، پدیمنت سنگی، پدیمنت پوشیده، دشت آبرفتی دامنه ای در منطقه شناسایی گردیدند و بر روی هر یک، اقدام به حفر پروفیل و نمونه برداری شد. کانی های رسی ایلیت، اسمکتیت، کلریت و کائولینیت با استفاده از پراشسنج پرتوی (XRD)X شناسایی شدند. کانی اسمکتیت کانی غالب در خاکهای سطوح ژئومرفیک پایدار تپه و پدیمنت پوشیده می باشد که به دلیل داشتن سطح پایدار و رطوبت بیشتر در زمان گذشته و حال، این کانی از تغییر شکل کانی ایلیت و کلریت تشکیل شده است از طرفی، در سطح پدیمنت سنگی نیز دارای منشأ توارثی می باشد. همچنین کانی کلریت در سطح پایدار پدیمنت پوشیده مشاهده نشد که با توجه به افزایش مقدار نسبی کانی اسمکتیت در این سطح، نشان از تغییر شکل کانی کلریت به کانی اسمکتیت است. وجود کانی های کلریت، ایلیت مربوط به مواد مادری منطقه می باشد که البته بررسی ماده مادری منطقه مورد مطالعه این نکته را ثابت کرد. از طرفی منشأ کانی کائولینیت در اقلیم خشک این منطقه خاک ساز نبوده و با توجه به مشاهده آن در مواد مادری، دارای منشأ توارثی می باشد. نتایج تحقیق، نمایانگر نقش مهم ژئومرفولوژی در کانی شناسی رسی خاکهای منطقه ی مطالعاتی می باشد.

کلیدواژه ها:

ا سمکتیت ، پراش سنج پرتوی X ، جبالبارز ، سطوح ژئومرفولوژی