بررسی کیفیت شیمیایی آب های سطحی رودخانه دلفارد از نقطه نظر شرب و کشاورزی

در مطالعات محیطی، آب به عنوان مهم ترین عامل در برنامه ریزی مدیریت صحیح بهره وری از اراضی مطرح میباشد وآلودگی آب در دهه های اخیر تهدیدی جدی برای انسان و اکوسیستم های طبیعی تلقی می شود به طوری که بررسی تغییرات کیفیت آب یکی از موضوعات مهم جهت استفاده بهینه از آن است. رودخانه دلفارد رودی دایمی است به طول 30 کیلومتر که از کوه بهرآسمان در 53 کیلومتری شمال غربی جیرفت سرچشمه گرفته و روستاهای بسیاری از جمله دربا، دلفارد، دهنه زنگر، رزشیرین، رضی آباد و کلدان را سیراب می کند و در انتها با رودخانه سقدر مخلوط شده و رودشور جیرفت را تشکیل می دهد . نمونه های برداشت شده آب در ایستگاه کلدان که بر روی رودخانه دلفارد قرار دارد و در قالب 5 نمونه می باشد جهت تعیین کیفیت آب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به اهداف مطالعه کیفیت آب سطحی، موارد اندازه گیری شده وپارامترهای محاسبه شده شامل نسبت جذب سدیم (SAR) ، باقی مانده خشک (TDS )، قابلیت هدایت الکتریکی (EC ) ، اسیدیته (PH )، سختی کل ( TH )، آنیون ها و کاتیون ها می باشد . در این مطالعه برای طبقه بندی آب برای مصرف شرب انسان از دیاگرام شولر (Schoeller Diagram ) استفاده شده است. با توجه به اینکه میانگین مقادیر بدست آمده برای غلظت املاح محلول در نمونه ها 385.6 و مقدار متوسط سختی بدست آمده برای منطقه مورد مطالعه 243 و همچنین میانگین مقدار یون سدیم برابر 1/42 ، منیزیوم برابر 1/98 و کلسیم برابر 2/88 و میانگین غلظت آنیون های کلر برابر 0/8 ،سولفات برابر 2/04 و بیکربنات برابر 3/3 می باشد بر اساس این آمار به دست آمده از آزمایش،کیفیت آب نمونه های گرفته شده از منطقه مورد مطالعه در طبقه خوب تا قابل قبول قرار میگیرند که از نظر شرب انسانی مناسب می باشند. در این مطالعه در بررسی کیفیت آب از نظر کشاورزی از طبقه بندی ویل کوکس (Wilcox) استفاده شده است که براساس دو عامل مهم یعنی نسبت جذب سدیم (SAR) و هدایت الکتریکی (EC) انجام میگیرد.در دیاگرام ویل کوکس هریک از دو عامل هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم به چهار قسمت تقسیم شده که در مجموع، باعث پدید آمدن شانزده گروه کیفیت آب می گردد. با توجه به میانگین SAR نمونه های برداشت شده منطقه که برابر 0/93 و میانگین EC نمونه های برداشت شده 606/4 میکرو موس بر سانتیمتر می باشد بنابراین نمونه های برداشت شده از منطقه در طبقه C2S1 (مربوط به آب های با کیفیت خوب) و C3S1 (مربوط به آب های با کیفیت متوسط)قرار میگیرد و از نظر کیفیت آب برای کشاورزی در طبقه آب های خوب و با کیفیت متوسط قرار دارد.با توجه و استناد به نتایج این آزمایشات مشاهده می گردد که وضعیت کیفی آب در منطقه مورد مطالعه طبق نتایج به دست آمده مناسب است که به دلیل وجود ساختارهای مناسب زمین شناسی منطقه می باشد.

کلیدواژه ها:

سختی آب ، دیاگرام شولر ، دیاگرام ویلکوکس ، رودخانه دلفارد ، کیفیت شیمیایی ، نسبت جذب سدیم