بررسی نوسانات سالانه و طولانی مدت عناصر آب و هوایی و هیدرولوژیکی با استفاده از روش من کندال (مطالعه موردی: زیر حوضه میقان اراک)

این مطالعه پژوهشی تحلیلی بر روی 84 ایستگاه هواشناسی و هیدرومتری در زیر حوضه میقان اراک در یک آماری پنجاه ساله (1390-1340) می باشد. این پژوهش پاسخ به سوال اساسی نحوه کاهش دبی آبهای سطحی و افت آب های زیرزمینی در تقابل با افزایش یا کاهش نوسانات آب و هوایی در طول نیم قرن گذشته را جستجو می کند. روش پژوهش، روشی تحلیلی بر اساس آماره من- کندال و برمبنای آزمون معنی داری روندهای تغییرات در سری های آب وهوایی می باشد. در این پژوهش با استفاده از آزمون آماری – گرافیکی من - کندال که یکی از روش های پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سری های زمانی است، روند تغییرات عناصر آب وهوایی و منابع آب های سطحی و زیرزمینی در دوره های زمانی سالانه و پنج دهه متوالی در سطوح اطمینان 80 و 90 محاسبه می شود. برای این منظور از برنامه نرم افزاری پایش ارزیابی عملکرد طبیعی موثر ، استفاده شده است. روش آماری همبستگی (لگاریتمی) من- کندال برای آزمون سطح معنی داری روند نوسانات عناصر آب و هوایی و هیدرولوژیکی به کار گرفته شده و نمودار های آن در محیط Excle ترسیم گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد در طی دوره زمانی پنجاه ساله(1390-1340)، وقوع مینیمم کمینه دمای حداقل در دهه اول دوره مورد بررسی(1350-1340) با رقم 5/33 - درجه سانتی گراد (رخداد سال 1352) و رخداد ماکزیمم بیشینه دمای حداکثر در همین دهه با رقم 57 درجه سانتی گراد (رخداد سال 1353) این دهه را مشمول وقوع شاخص های حدی( مینیمم کمینه و ماکزیمم بیشینه) و آن را از بی ثبات ترین دهه های یک دوره پنجاه ساله کرده است. شواهد روند تغییرات آب و هوایی نشان می دهد که زیر حوضه میقان، علاوه بر روند تغییرات آب و هوایی درون سالی ، با نوسانات شدید روند میانگین سالانه بارش و دبی رودخانه ها ، در طول پنج دهه همراه بوده است.

کلیدواژه ها:

آزمون من-کندال ، تراز آب زیرزمینی ، دبی رودخانه ها ، حوضه میقان اراک ، عناصرآب و هوایی