ارزیابی اقدام نهالکاری بادام در حوزهی آبخیز لپویی استان فارس با استفاده از برنامهیWOCAT

سرمایه گذاری در اقدامات حفاظت آب و خاک نیازمند بررسی دقیق و طراحی بر مبنای تجربیات ثبت شده و ارزیابی اثرات و منافع حاصل از اقدامات است. برای مقایسه ی اقدامات حفاظت آب و خاک در نقاط مختلف لازم است یک روش استاندارد مورد تائید همه متخصصان در زمینه ی آبخیزداری قرار گیرد. این تحقیق در نظر دارد تا نتایج کاربرد روش استاندارد برنامه-ی جهانی بررسی روش ها و فن آوری های حفاظت آب و خاک WOCAT)) در ارزیابی فن آوری های انجام شده در عرصه ی حوزه ی آبخیز لپویی در استان فارس را ارائه نماید. با بازدید میدانی از حوضه ی مورد مطالعه و شناسایی فن آوری های موجود نسبت به تهیه ی گزارش برای هر فن آوری اقدام گردید. مراجعه به کارشناسان آبخیزداری اداره ی منابع طبیعی استان و شهرستان، مصاحبه با مردم منطقه، برآورد فرسایش خاک با استفاده از روش پسیاک اصلاح شده، برداشت نمونه های لازم از خاک و آب و علوفه مراتع، تهیه گزارشات مالی و در پایان با بازدید میدانی اقدام به تکمیل پرسشنامه ی اصلیWOCAT شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ایجاد تعاونی آبخیزداری و اجرای فن آوری های حفاظت آب و خاک نظیر کشت درختان مثمر بادام در مراتع فقیر بر روی تپه های با شیب 16 تا 30 درصد، سبب کنترل انواع فرسایش (سطحی و شیاری) در حوزه ی آبخیز لپویی شده است. یکی از نشانه های موفقیت این پژوهش، کاهش میزان فرسایش خاک از 64/3 به 4/2 تن در هکتار در سال که معادل کاهش مقدار 2/1 تن در هکتار در سال می باشد. با اجرای فن آوری نهال کاری بادام، عرصه ای به وسعت 170 هکتار از اراضی مرتعی فقیر به باغ های بادام تبدیل گردیده است. طرح فوق باعث کنترل فرسایش آبی شده و پوشش گیاهی به میزان 50 درصد افزایش یابد. نسبت سود به هزینه پس از اجرای این فن آوری معادل (4/1) و نسبت درآمد حاصل از فن آوری جدید به فن آوری قبلی معادل 5/26 برابر است.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ، حوزه ی آبخیز لپویی ، فن آوری های حفاظت آب و خاک ، نهال کاری بادام ، WOCAT