رجز شیوه ممتاز جنگ روانی در شاهنامه

شاهنامه فردوسی، یک اثر حماسی برجسته است و از ویژگی های مهم آثار حماسی شرح نبردها و دلاوری های مختلف اقوام گذشته است و همچنین پرداختن به جنگ های گوناگون./بی شک جنگ، شگفت انگیزترین پدیده اجتماعی است که شاهنامه فردوسی از آن مستثنی نیست. یکی از اجزاء مهم جنگ شیوه جنگ کردن است که امروزه به آن تاکتیک گفته می شود از تاکتیک های مهم و برجسته جنگی در شاهنامه می توان به جنگ روانی اشاره کرد که حتی در ابتدایی ترین داستان های شاهنامه هم آنجایی که جنبه اسطوره و افسانه دارد هم به چشم می خورد جنگ روانی جنگی به قدمت تاریخ است که بسیاری از کشورها را به ورطه آشفتگی و تنش کشانده و اسیراضطراب روانی کرده حکیم توس در این اثر گران سنگ خود به روشهای مختلف جنگ روانی اشاره کرده و در داستان ها از آنها بهره جسته است از جمله: غافلگیری، رجز، تفرقه، تبلیغات، تصویرسازی از دشمن و ...که از آن میان می توان رجز را برجسته ترین شیوه جنگ روانی برشمرد که فردوسی در جای جای داستانها، به خصوص در قسمت پهلوانی از آن به منظور تضعیف روحیه حریف بهره برد. رجز نخستین مرحله از جنگ است که شاهان، پهلوانان و سرداران در شاهنامه از آن استفاده کرده اند و در سه قالب، تحقیر، تهدید و تفاخر نمود بارز دارد. رجز در شاهنامه محدود به دو یا سه بیت نمی شود و شامل چندین بیت دوسویه است ابتدا یکی از پهلوانان به رجزخوانی می پردازد سپس حریف در جواب او رجز می خواند و از توانایی های خود سخن به میان می آورد. یا او را تحقیر و تهدید می نماید.

کلیدواژه ها:

رجز ، شاهنامه ، جنگ ، حماسه