جایگاه مطالعات اقلیمی در مکان یابی پروژه های شهرسازی پایدار (مطالعه موردی: شهر رشت)

اگر سابقه تاریخی مکان گزینی تمامی شهرهای باستانی جهان مورد بررسی قرار گیرد، در وهله نخست آب و در مرحله بعد اقلیم مناسب (دمای متناسب، باران کافی ...) در شکل گیری آنها دخالت داشته است. اما امروزه عوامل طبیعی در برابر اراده ی انسان بظاهر رنگ باخته و به همین جهت دیگر استقرار شهرها و سکونت گاه ها تابع عواملی چون آب و هوا و غیره نیست زیرا رودها همگی از طریق سدها مهار و چشمه ها خشک شده اند و در واقع تمامی بنیادها و نظامهای مکان گزینی سکونت گاه ها تغییر یافته اند. پس دراین زمان مکان گزینی سکونت گاه های جدید، حرفهای تازه ی خود را با عوامل مؤثر دیگری می زند. به همین جهت بعضی از برنامه ریزان و مهندسین شهرساز با توجه به آموخته های خود بجای بهره گیری از عناصر اقلیمی از تهویه ی مطبوع استفاده نموده و به جای پراکنده شده سکونت گاه ها در امتداد یک چشمه و یا رود و یا در مسیر یک راه ارتباطی، با توجه به سیاستگذاری تصویب گران قانون کاربری اراضی، آسمان خراش ها و برجها چون قارچ های سمی از زمین می روند و متأسفانه این متخصصان بدون ایجاد یک رابطه ی منطقی بین عوامل اصلی تأثیرگذار (عناصر اقلیمی) و دیگر عوامل محیطی، دخمه ها و سوراخ هایی بنام سکونت گاه یا شهرک ساخته اند که به حق اشد مجازات را برای ساکنانش به ارمغان آورده اند. توجه به ویژگیهای اقلیمی و تأثیری که این ویژگیها در شکل گیری شهرها از نظر افزایش عمر مفید ساختمانها، بالا بردن سطح کیفی آسایش و بهداشت در فضاهای داخلی و خارجی و همچنین از نظر صرفه جویی در مصرف انرژی مورد نیاز جهت کنترل شرایط محیطی این فضاها دارد، حایز اهمیت فراوان است که مورد اخیر بخصوص در دهه ی جاری از نظر کاهش آلودگی هوا و سالم سازی محیط زیست اهمیت ویژه و بعدی جهانی یافته است. از آنجا که توسعه پایدار در یک محیط یا کشور با درنظر گرفتن توان اکولوژیکی، نیروی انسانی و منابع مالی متعلق به آن محیط بومی یا ساختار شهری می تواند تحقق یابد. ضرورت ارزیابی این مفهوم امری اساسی و بایسته به نظر می رسد. دراین مقاله پس از مرور اجمالی تارخچه، عناصر و فرآیندهای مؤثر در مکانیابی شهری، جایگاه و کاربرد آن در پروژه های عمرانی تشریح و ضرورتها، موانع اجرایی و لزوم بکارگیری مطالعات اقلیمی در پروژه های شهرسازی پایدار بررسی می شود.

کلیدواژه ها:

عناصر اقلیمی ، سکونتگاه ، کاربری اراضی