عکس العمل ارقام پنبه به تنش گرما و خشکی در شرایط فیتوترون

تنش گرما و خشکی از مهم‌ترین متغیرهای محیطی هستند که رشد و توسعه پنبه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف این مطالعه شناسایی ارقام متحمل به تنش گرما و کم آبی می‌باشد. این طرح به صورت فاکتوریل شامل سه فاکتور، تنش گرمایی (در دو سطح 1-گرم ای مطلوب رشد 2-تنش گرمایی در مرحله گلدهی)، تنش آبی (در دو سطح 1-آبیاری براساس نیاز آبی 2-تامین 50 درصد نیاز آبی از زمان گلدهی) و ارقام (در چهار سطح : 1-سای اکرا 2-No200 و 3-59 دژ 4-تابلادیلا) با متن طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار در اتاقک رشد اجرا شد. اثر متقابل میزان دما و آب مصرفی روی وزن وش تک قوزه بسیار معنی‌دار بود. تامین %50 نیاز آبی و افزایش دما کاهش ساخت و انتقال مواد فتوسنتزی به قوزه را تشدید و کمترین وزن وش (3/8 گرم) تک قوزه را تولیدکرد. افزایش دما در مقایسه با کاهش 50٪ نیاز آبی منجر به کاهش وزن وش تک قوزه بیشتری گردید. ارقام مورد بررسی در صفت وزن وش تک قوزه اختلاف بسیار معنی‌داری با یکدیگر داشتند. رقم گلستان به دلیل برخورداری از قدرت فتوسنتزی بالا و تسهیم بخش بیشتری از اسمیلات به قوزه، قوزه‌های درشت‌تر با میانگین وزن وش بیشتر ( 5/1 گرم) تولیدنمود، برعکس رقم تابلاددیلا با تولید میانگین وزن وش تک قوز3/5 کوچکترین قوزه‌ها را تولید کرد. اثر متقابل رقم و میزان آب مصرفی روی وزن وش تک قوزه در سطح آماری 1% معنی‌دار بود. رقم گلستان هم در شرایط تامین نیاز آبی و هم در شرایط تامین 50 % نیاز آبی قوزه‌های درشت‌تر به ترتیب با وزن وش 5/2 و 5/1 گرم تولید نمود. رقم سای اکرا نیز هم در شرایط تامین نیاز 50٪ نیاز آبی (به ترتیب 4/1 و 3/7 گرم) در کلاس آماری بعدی قرار گرفت. به احتمال زیاد ارقام یاد شده از طریق افزایش فشار اسمزی شیره سلولی درنتیجه انحلال کربوهیدرات‌های غیرساختمانی نظیر پرولین قدرت جذب آب تارهای کشنده ریشه را افزایش می‌دهند. مجموعه مطالعات انجام شده حاکی از برتری معنی‌دار ارقام گلستان و سای‌ اکرا در تحمل به خشکی و گرما در مرحله گلدهی بود

کلیدواژه ها:

تنش آبی ، تنش گرمایی ، ارقام پنبه ، فاکتوریل ، خشکی ، اتاقک رشد ، عملکرد و اجزای عملکرد