مردمی گری در ادبیات (دوره) مشروطه (ایران)

در این پژوهش مفهوم «مردمی گری» به عنوان یکی از مکاتب اصلی ادبیات در جهان در عصر مشروطه مورد بررسی قرار گرفته است. جنبش مشروطه در زمان سلطنت مظفرالدین شاه آغاز شده و به تشکیل نخستین مجلس شورای ملی انجامید. این دوران، دروان طلایی گذار ادبیات ایران از سنت به مدرنیته است که در آن مظاهر سنتی و کهن ادبیات به مظاهری جدید تغییر شکل می یابد. مطبوعات به عنوان مولود نوظهور این عصر، فرصت ارتباط مستقیم را برای نویسندگان،ادیبان و سیاستمداران فراهم می کند و بر بیداری مردم و همراهی در این خیزش و قیام تاثیر می گذارد. قیام های تبریز و گیلان به واسطه حضور مردم در کنار سردمداران مردمی به پیشبرد اهداف مشروطه (استبداد ستیزی، مقابله با سلطه بیگانگان، رهایی از ظلم و ستم حاکمان و آگاهی همه اقشار مردم) کمک می کنند. ادبیات به عنوان عامل آگاهی دهنده به مردم در شکل گیری این قیام ها نقش موثری داشته و در نهایت تغییر و تحول در نظام سیاسی ایران را منجر می شود. ادیبان مطرح عصر مشروطه در هر سه مقطع آن، «مردم» را محور تمامی فعالیتهای خود قرار داده و برای آگاهی دادن به آنها و تساوی حقوقشان کوشش کردند. پرداختن به مفاهیمی همچون حقوق کارگران، حقوق زنان و کودکان، حق تحصیل، رفاه و منزلت اجتماعی برای تمامی اقشار همگی از مشخصه های مکتب سیاسی ادبی مردمی گری یا پوپولیستی است که در ادبیات این دوران به وضوح دیده می شود و ادبیات این دوران به واسطه همین مردمی گری، زمینه های ایجاد و تداوم جنبش مشروطه، آزادی خواهی و تغییر را پدید می آورد.

کلیدواژه ها:

ادبیات ، جنبش مشروطه ، مردمی گری ، مطبوعات ، Populism ، پوپولیسم ،