نقش ژئومورفولوژی در بلایا و مخاطرات طبیعی

بلایا و مخاطرات محیطی از دیرباز بعنوان مخرب ترین عوامل آسیب رسان به انسان، جامعه و زیست گاهش مطرح بوده اندمخاطرات زمانی روی می دهند که از آستانه پیشی بگیرند . بعضی از مخاطرات مانند تمام زمین لرز ه ها، کاملاً طبیعیهستند، اما برخی دیگر از مخاطرات تا حدودی به دلیل فعالیت های خود انسان، روی می دهند . کشور ایران با توجه بهموقعیت جغرافیایی، شرایط زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی و همچنین پیشینه تاریخی آن از نظر اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی در زمره کشورهای بلاخیز جهان است . علی رغم پیشرفت هایی که دانش ژئومورفولوژی در دهه های اخیر درایران داشته است، توجه چندانی به تبیین رابطه این رشته از جغرافیا با بلایای طبیعی نشده نتایج بررسی تعداد محدودیاز بلایای طبیعی از قبیل زمین لغز ه ها، طوفان های شن، زمین لرزه ها و غیره، از دو جنبه بر مسایل ژئومورفیکی دلالتدارند : اولا، مخاطرات طبیعی آثار ژئومورفیکی خاصی را در سطح زمین ایجاد می کنند و دیگر این که عوامل فعالژئومورفولوژیکی خود منشأ شکل گیری برخی از بلایای طبیعی می باشند . درمجموع ژئومورفولوژی دانشی توانمند استکه می بایست نقش برجسته ای در تعامل بین رشته ای برای ارائه راهبردهای مناسب به منظور مقابله با بلایای طبیعی بازیکند . متأسفانه، دامنه گسترده مخاطرات ژئومورفولوژیکی اغلب درک نشد ه، لذا فهرست مخاطرات ژئومورفولوژیکی، درجدول 1 ارایه شده است . همچنین اثرات فاجعه آمیزی که آنها می توانند داشته باشند درک نشده است، این مقاله سعیدارد به بررسی نقش ژئومورفولوژی در بلایای طبیعی پرداخته ضمن تبیین جایگاه تحقیقات ژئومورفولوژیکی، نقشژئومورفولوژیست ها را در استراتژ ی های مدیریت خطر و بحرآ ن های ناشی از حوادث طبیعی در کشورمان روشن سازد.

کلیدواژه ها:

ژئومورفولوژی ، مخاطرات طبیعی ، بلایای طبیعی ، مقابله با بلایای طبیعی