واکاوی استاندارد طراحی سیستم های مسیریابی در پارک ها (مطالعه موردی پارک های تهران)

پارک ها یکی از مهم ترین اجزاء و عناصر شهری و نهادهایی پویا هستند و نقش اساسی در پیکره و کالبد شهری و زندگی شهرنشینی دارند و نبود آن ها می تواند اختلالات جدی در توسعه پایدار و حیات آینده شهرها به وجود آورد. به ویژه در کلان شهر تهران به دلایل بسیاری (نظیر آلودگی هوا، تراکم جمعیت، معضلات حمل و نقل، و افزایش آسیب ها اجتماعی و روانی)، وجود پارک هایی با ابعاد و ویژگی های مناسب مناطق مختلف، اهمیت و ضرورت زیادی دارد. از این رو در سالیان اخیر شاهد ایجاد و یا گسترش پارک های بزرگ در شهر تهران هستیم. باتوجه به وسعت این پارک ها، چالش های مسیریابی برای استفاده کنندگان آن ها، به عنوان یک مسیله مطرح می شود. مسیریابی فرایندی است که افراد برای رسیدن به مقصد با تکیه بر مهارت های فردی و به کارگیری نشانه های موجود در مکانی نا آشنا به کار گرفته می شود. یکی از اقدامات موثر برای حل مسایل مربوط به مسیریابی در پارک ها، طراحی سیستم های مسیریابی است. بر این اساس در این پژوهش به واکاوی استاندارد طراحی سیستم های مسیریابی در پارک های شهر تهران پرداخته شده است. برای تحقق هدف پژوهشی، در مرحله ی اول از 80 نفر کاربر (40 زن و 40 مرد) در محل پارک ها (تعداد 5 پارک به عنوان نمونه موردی) مصاحبه شد، و در مرحله ی دوم با به کارگیری تکنیک رفتارنگاری از تعداد 20 نفر کاربر پارک (10 زن و 10 مرد) استفاده شد. نتیجه تحلیل ها نشان داد که: 1) پرس وجو کردن از دیگران تنها ابزار کارآمد مسیریابی در وضعیت کنونی پارک ها است؛ 2) نبود اطلاعات کافی، عدم تداوم در ارایه اطلاعات، جانمایی نادرست علایم، موانع بصری در محیط و عدم توجه به توانمندی جسمی و ذهنی کاربر در رویت و استفاده از اطلاعات مسیریابی، دلایل اصلی ناکارآمدی علایم و تابلوهای پارک ها هستند. بر همین اساس، معیارهای اصلی طراحی: انعکاس هویت و عناصر بصری محیطی، به کارگیری و تلفیق ابزارهای مختلف مسیریابی با در نظر داشتن معیارهای فراگیر و توجه به محل نصب، ابعاد و حجم اطلاعات علایم تدوین و بر پایه این معیارها کانسپت هایی توسعه داده شدند. با استقرار این سیستم مسیریابی در پارک های تهران ضمن کاهش چالش های مسیریابی در پارک ها باعث صرفه جویی در زمان مسیریابی کاربران شده و همچنین فضایی فراهم می شود تا افراد با توانمندی های مختلف جسمی و ذهنی به شکلی برابر از امکانات پارک ها مطلع شوند.

کلیدواژه ها:

پارک ، شهر تهران ، سیستم های مسیریابی ، استاندارد طراحی