تکنیک‌های مهار بیابان‌زایی درکشور چین، آموزه کنترل بیابانی شدن در ایران

جهوری خلق چین با وسعیتی بالغ بر 5/9 میلیون کیلومتر مربع از جمله کشورهایی است که بیش از یک سوم آن را مناطق خشک و بیابانی در برگرفته است. علت اصلی پیدایش مناطق خشک و بیابانی در کشور چین، دوری این مناطق از منابع رطوبتی از قبیل دریاها و اقیانوس‌ها و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای متناسب با افزایش جمعیت است به طوری‌که بخش شمالی آن از شرق (استان مغولستان داخلی) تا غرب (استان سین کیانگ) به طول بیش از به 4000 کیلومتر و عرض متوسط 450 کیلومتر در کریدور مناطق خشک قرار گرفته و تمام ویژگی‌های محیط‌های خشک از قبیل بارندگی کم، تبخیر و تعرق بالا، فرسایش بادی و کانون‌های مولد ریز گردها را داراست. چنین شرایطی منجر به شکل‌گیری بزرگ‌ترین بیابان‌های سرد و ماسه‌ای دنیا و نیز خشک شدن دریاچه‌های شور و مانداب‌ها و به تبع آن گسترش اراضی شور و نمکزارها در این کشور گردیده است . بیابان‌های طبیعی موجود از قبیل تاکلاماکان (takalamakan)، گبی (gobi)، بادین جاران (badian jaran) و تینگر دزرت (tengger desert) حاصل فرآیندهای طبیعی تشکیل و پیدایش مناطق بیابانی است. عمده فعالیت‌های دولت چین در رابطه با توسعه پایدار مناطق خشک و بیابانی ، معطوق برنامه‌های پایش ریزگردها، تثبیت ماسه‌های روان و مدیریت احیاء و کنترل اراضی شور بوده و با اعتقاد به این که تنها راه حفظ پایداری در مناطق خشک و نیمه خشک، توسعه پوشش گیاهی است، به صورت گسترده نسبت به تثبیت، احیاء و توسعه پوشش گیاهی بر روی تپه‌‌های ماسه‌ای و اراضی شور اقدام شده است. مقاله حاضر مروری است بر تجربیات این کشور در رابطه با فعالیت‌ها و تکنیک‌های مختلف مهار بیابان‌زایی که ره‌آورد سفری علمی و بازدید از پروژه‌های اجرایی مربوطه بوده که می‌تواند راهگشا و الگویی مناسب برای برنامه‌های مبارزه با بیابان‌زایی در ایران باشد.

کلیدواژه ها:

تکنیک‌ها ، چین ، مهار بیابان‌زایی ، توسعه پایدار