مشکلات زیست محیطی ناشی از پسروی دریاچه ارومیه و راهکارها

داده‌ها و یافته‌های موجود نشان می‌دهند بحران محیط زیست، برایند تحولات مدرنیته، انقلاب صنعتی و تقویت و گسترش اندیشه های سوداگرایانه بوده، به گونه‌ای که طی این مدت، شیوه بهره‌برداری انسان از محیط متناسب با نگرش توسعه‌گرا، نیازهای فزاینده و ابزارهای پیشرفته ازمنابع محدود تغیر کرده که نتیجه آن‌ها، آلودگی و آشفتگی تعادل محیط زیست بوده است برآیند این کنش‌ها، دگرگونی‌های گسترده در اوضاع طبیعی زیست کره است که شاخص‌ترین آن‌ها گرمایش کره زمین است. تالاب‌ها یکی از ارزشمندترین اکوسیستم‌های زمین هستند. نیاز به حفاظت از این اکوسیستم‌های غنی، جامعه بین‌المللی را به سمت تهیه کنوانسیون رامسر در حفاظت از تاللاب‌ها در سال 1971 رهنمون ساخت دریاچه ارومیه (به مساحت 5000 کیلومتر مربع) دریاچه‌ای وسیع و با شوری زیاد است که در شمال غربی ایران و بین استان‌های آذربایجان غربی و شرقی واقع شده است. این دریاچه در پایین‌ترین نقطه حوضه آبریز بسته‌ای با مساحت تقریبی 52000 کیلومتر مربع، که قسمت‌هایی از آن در استان کردستان واقع شده است؛ قرار دارد. دریاچه ارومیه یک پارک ملی و یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های موجود در ایران است که به عنوان ذخیره گاه زیست کره یونسکو نیز معرفی شده است. تعداد زیادی تالاب‌های اقماری آب شیرین و لب شور در اطراف این دریاچه واقع شده‌اند که بسیاری از آن‌ها از لحاظ تنوع زیستی از اهمیت بسیاری از تالاب‌های اقماری اطراف دریاچه نیز در اثر اجرای طرح‌های زیربنائی، تغییر کاربری زمین، آلودگی و کاهش جریان‌های ورودی آب آسیب دیده‌اند. این مشکلات، تنوع زیستی این مجموعه تالابی را که از اهمیت بین‌المللی برخوردار بوده و برای جوامع محلی فوائد متعددی دیگری را نیز فراهم می‌کند؛ تهدید می‌کنند. دریاچه ارومیه، به عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های ایرانی ثبت شده در کنوانسیون رامسر بنا به دلایل از جمله اچرای پروژه‌های توسعه‌ای اقتصادی، نظیر احداث بزرگراه شهید کلانتری روی دریاچه، سدهای متعدد مخزنی روی رودخانه‌های تغذیه‌کننده آن با مشکل خشک شدن مواجه شده است به نظر می‌رسد انجام پروژه‌های اقتصادی واجد آثار شدید زیست محیطی در دریاچه ارومیه مغایر تعهد به استفاده معقول از دریاچه و سایر اصول و قواعد عام حقوق بین‌المللی محیط زیست می‌باشد ایران بایستی در بهبود وضعیت دریاچه ارومیه از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی موجود استفاده نماید.

کلیدواژه ها:

دریاچه ارومیه ، بحران زیست محیطی ، تالاپ ، پسروی دریاچه ارومیه