مدل پیشنهادی بازشناسی کوچندگان و توسعه گردشگری در ناحیه تالش

کوچندگان به عنوان جامعه سوم در کنار جوامع شهری و روستایی در ایران زندگی می کنند ویژگی های عمده جغرافیایی ایران یعنی قرار گیری در کمربند خشک کره زمین و کوهستانی بودن پهنه جغرافیایی این سرزمین از یک طرف و موقعیت نسبی آن در ارتباط با همجواری با سایر اقوام از طرف دیگر از جمله عوامل موثر در فعالیت های انسانی و شکل گیری انواع معیشت کوچندگی در طول تاریخ این کشور بوده است بطوریکه حدود 2 درصد از جمعیت این کشور را به خود اختصاص داده است اگرچه تاریخ مسکون شدن ناحیه تالش منطبق با کوهستانی به همین نام هنوز مشخص نشده است ولی نخستین گروههای انسانی که به این کوهستان روی آورده اند، دامدارانی بودند که در جستجوی مراتع تازه و مناسب از غرب به این ارتفاعات صعود کرده و از آنجا که شرایط جغرافیایی به گونه ای بود که دامداران نمی توانستند تا تمام مدت سال را در یک محدوده سپری کنند بنای یک جامعه کوچ نشینی را پی ریزی کردند. قلمرو ایلی کوچندگان تالش با بخش کوهپایه ای و کوهستانی در غرب و جنوب غربی منطبق است. فعالیت کوچندگی در قلمرو ایلی آنان و در قالب زیست گاه زمستانی(قشلاق) ، زیست گاه تابستانی(ییلاق) و زیست گاه بهاره و پاییزی(یازلاق) و حرکت همراه با رفت و برگشت از گذشته تاکنون صورت می گیرد. ناحیه تالش که مشتمل بر غرب و جنوب غربی استان گیلان است و شهرستانهای آستارا، تالش، رضوانشهر، ماسال، فومن و شفت را در بر می گیرد با 8/5457 کیلومترمربع 1/37 درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است که کوچندگان در بخش کوهپایه ای و کوهستانی آن پراکنده شده اند. علیرغم توزیع جغرافیایی کوچندگان در بخش عمده ای از ناحیه مورد مطالعه و نقش اقتصادی آنان در سطح ناحیه و استان گیلان بویژه از نظر مرتع، دامداری، باغداری، زراعت، زنبورداری و بویژه وجود منابع و جاذبه های متنوع طبیعی و فرهنگی توریسم تنها بخش بسیار کوچکی از کوچندگان از نظر سازمان امور عشایری ایران و مرکز آمار ایران به رسمیت شناخته شده اند. با توجه به ویژگی های محیط طبیعی و فرهنگی استقرارگاههای عشایری و وجود منابع و جاذبه های متنوع در پنج گروه محیط طبیعی، جابجایی و کوچ در قلمرو ایلی، یادمان های تاریخی و مذهبی برجای مانده در گذشته، سنت های عشایری و پایبندی به آنها در قالب جاذبه های فرهنگی و جاذبه های اقتصادی، بازشناسی قلمرو کوچندگان در سطح ناحیه تالش و استقرار نهاد اداری مرتبط با عشایر در سطح تمامی شهرستانها و تهیه دانشنامه کوچندگان ناحیه تالش به منظور برنامه ریزی و توسعه زندگی آنان و بویژه شناسایی منابع و جاذبه های متنوع گردشگری در قلمرو ایلی کوچندگان و در نهایت فراهم کردن زمینه توسعه گردشگری در کنار توسعه زندگی عشایر به عنوان مدل پیشنهادی در تحقیق حاضر به شمار می رود. در مقاله حاضر با بهره گیری از نظریات، تجربیات و بویژه تحقیقات نگارنده در طی سالهای 1371 تاکنون و انتشار چندین مقاله در مجلات معتبر و مجامع علمی داخلی و بین المللی ضمن پرداختن به پیدایش و سابقه کوچندگی درناحیه تالش، علل و انگیزه کوچندگی، پراکندگی جغرافیایی، اشکال کوچ نشینی، الگوی زیست جمعیت و قشربندی اجتماعی و اقتصادی کوچندگان و منابع و جاذبه های متنوع گردشگری در سطح قلمرو کوچندگان به ارائه مدل پیشنهادی خود مبتنی بر بازشناسی کوچندگان و توسعه گردشگری در ناحیه تالش اشاره گردیده است

کلیدواژه ها:

مدل پیشنهادی ، بازشناسی ، کوچندگان ، توسعه گردشگری ، ناحیه تالش